Άρθρο του Ιωάννη Αχιλλιά, Δικηγόρου Αθηνών, Μέλους του Συνδυασμού μας

Η σύγκρουση του ζευγαριού επηρεάζει συνολικά την καθημερινότητα της οικογένειας, διαταράσσει τις διαπροσωπικές σχέσεις, μειώνει την απόδοση στην εργασία, τις επιδόσεις του παιδιού στις σχολικές του υποχρεώσεις, την ψυχική και σωματική υγεία των μελών της οικογένειας. Σε όλα αυτά, η οικογενειακή διαμεσολάβηση μπορεί να βοηθήσει πάρα πολύ το ζευγάρι.

Εάν οι σύζυγοι καταλήξουν σε δικαστική αντιδικία, κάθε σύζυγος πρέπει, σε συνεργασία με το δικηγόρο του, να συντάξει δικόγραφα, στα οποία να αναφέρει πληροφορίες της προσωπικής του ζωής και να αναζητήσει μάρτυρες στο στενό συγγενικό ή φιλικό περιβάλλον, για να τα αποδείξει, με συνέπεια να εμπλέκονται στη σύγκρουση, ακούσια, τρίτα πρόσωπα, όπως γιαγιά, παππούς θείοι ή φίλοι του ζευγαριού, που καλούνται να πάρουν θέση υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς. Οι συνέπειες της αντιδικίας διαχέονται στις διαπροσωπικές σχέσεις περισσοτέρων ανθρώπων που δεν είναι πρωταγωνιστές της σύγκρουσης. Το χειρότερο όμως είναι ότι η δικαστική απόφαση που θα εκδοθεί στο τέλος ενός μακροχρόνιου δικαστικού αγώνα θα είναι αποσπασματική και δεν θα προσφέρει συνολική νομική λύση.

Στη διαμεσολάβηση, η διαφορά περιορίζεται στα εμπλεκόμενα μέρη, τα οποία, αντί να αναζητούν συμμάχους στον πόλεμο, αναλαμβάνουν τα ίδια την ευθύνη για την επίλυση της διαφοράς τους. Είναι λύση πολιτισμού και όπως δείχνει η πράξη, δυστυχώς δεν είναι για όλους, επειδή προϋποθέτει την ωριμότητα των μερών. Η έγκαιρη προσφυγή στη διαμεσολάβηση «θεραπεύει» συνολικά τις αρνητικές παραμέτρους της σύγκρουσης, ταυτόχρονα με τη γρήγορη, οικονομικότερη, συνολική και οριστική επίλυση όλων των νομικών ζητημάτων.

Στην οικογενειακή διαμεσολάβηση επιλύονται ταυτόχρονα όλα τα οικονομικά ή νομικά θέματα που απασχολούν το ζευγάρι, όπως η διατροφή, η επικοινωνία στο πλαίσιο της συνεπιμέλειας, η διανομή της κοινής περιουσίας, η χρήση της οικογενειακής στέγης, η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα και σε μερικές περιπτώσεις η επίλυση θεμάτων που δεν μπορούν να συζητηθούν στις αίθουσες των Δικαστηρίων. Εάν τα μέρη καταλήξουν σε συμφωνία, η συμφωνία αυτή θα λάβει τη μορφή πρακτικού διαμεσολάβησης, που θα την μετατρέψει από ένα απλό ιδιωτικό συμφωνητικό σε ένα έγγραφο νομικά δεσμευτικό και συγχρόνως τίτλο εκτελεστό ισοδύναμο με μια δικαστική απόφαση. Τη συνολική αυτή συμφωνία το ζευγάρι που χωρίζει θα προσκομίσει εν συνεχεία στο συμβολαιογράφο και θα εκδώσει, εύκολα και γρήγορα, το συναινετικό διαζύγιο χωρίς συγκρούσεις, φιλικά και ειρηνικά, εξασφαλίζοντας καλή μελλοντική συνεργασία στην άσκηση του γονεϊκού τους ρόλου προς το συμφέρον των παιδιών τους.

Άλλες φορές η επίλυση της διαφοράς μπορεί να γίνει στη διάρκεια μίας μέρας και σε άλλες περιπτώσεις χρειάζονται περισσότερες, συνήθως μέχρι 5 συναντήσεις. Πολλές φορές υπάρχει ένταση και φόρτιση, την οποία ο διαμεσολαβητής καλείται και καταφέρνει με την κατάρτιση του να διαχειριστεί. Μετά την ψήφιση του Ν. 4800/2021, οι γονείς που χωρίζουν ή έχουν ήδη χωρίσει, καλούνται να συμφωνήσουν στον τρόπο που θα συνασκούν την γονική μέριμνα των παιδιών τους. Να καταρτίσουν ένα γονεϊκό σχέδιο («parenting plan»), με βάση το οποίο θα πορευθούν για να ανταποκριθούν στις ανάγκες των παιδιών τους και τη διαχείριση της καθημερινότητάς τους.

Προωθείται έτσι, σύμφωνα και με όσα αναπτύχθηκαν στα εισαγωγικά, η πολιτική της μικρότερης κατά το δυνατόν κρατικής παρέμβασης στην άσκηση της γονικής μέριμνας. Υπό το πνεύμα αυτό ο νομοθέτης, μέσω του άρθρου 1514 παράγραφος 2 και 3 του Αστικού Κώδικα, όπως πλέον ισχύει, καλεί τα μέρη να βρουν λύση στα προβλήματα τα σχετικά με τη γονική μέριμνα, προσφεύγοντας πρώτα στη διαμεσολάβηση και αν εκεί δεν βρεθεί λύση, επιλαμβάνεται το αρμόδιο δικαστήριο.

Παράλληλα ο δικαστής έχει ρητά πλέον τη δυνατότητα είτε να παραπέμψει τα μέρη στη διαμεσολάβηση είτε να διατάξει την επανάληψη διακοπείσας διαμεσολάβησης, ορίζοντας ταυτόχρονα και το διαμεσολαβητή από το ειδικό μητρώο οικογενειακών διαμεσολαβητών, που τηρείται από την κεντρική επιτροπή διαμεσολάβησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης. Τέλος, το πλαίσιο της διαμεσολάβησης είναι το ιδανικό πεδίο για να συζητηθεί και συμφωνηθεί το πρόγραμμα άσκησης της συνεπιμέλειας, λαμβάνοντας υπόψη την ηλικία, τις ανάγκες και τις υποχρεώσεις των παιδιών.