Άρθρο του Γεώργιου Σπ. Καραχάλιου, Δικηγόρου Αθηνών

Πλήθος δημοσιευμάτων ακολούθησε την ανάληψη των καθηκόντων των στελεχών της νέας Κυβέρνησης και ιδίως των στελεχών των υπουργείων πέριξ της οικονομίας, από τα οποία ενημερωνόμαστε για μέτρα, με τα οποία ευαγγελίζονται (ξανά;) την πάταξη της φοροδιαφυγής και την αντιμετώπιση των «ύποπτων» ομάδων, με πρώτους στο στόχαστρο και τους δικηγόρους. Κοινή παραδοχή όλων των μερών (φορολογικών αρχών, φορολογουμένων, οικονομικών παραστατών) είναι ότι την πάταξη της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας πολλές κυβερνήσεις προσπάθησαν να επιτύχουν, αλλά ελάχιστες κατάφεραν να την περιορίσουν, έστω μερικώς.

Τα μέτρα, που εσχάτως συζητούνται, και η σχετική αποδόμησή τους εν είδει αντιλόγου έχουν ως εξής:

Α) Συζητείται με μεγάλη λεπτομέρεια από το Υπουργείο η καθιέρωση ενός συστήματος ισχυρών φορολογικών κινήτρων, ώστε οι καταναλωτές να ζητούν παραστατικό για όλες τις συναλλαγές τους, δεδομένου ότι είναι σύνηθες το φαινόμενο επαγγελματίες να θέτουν το δίλημμα στους καταναλωτές «τόσο με απόδειξη, τόσο χωρίς απόδειξη», με αποτέλεσμα το Δημόσιο να ζημιώνεται και από τη μη απόδοση ΦΠΑ, αλλά και από το φόρο που δεν εισπράττεται, λόγω απόκρυψης εισοδήματος. Από το 2021 έχει δοθεί κίνητρο για δήλωση δαπανών από διάφορες κατηγορίες ελευθέρων επαγγελματιών (μεταξύ των οποίων και δικηγόροι), με αντάλλαγμα τη μείωση του 20% των δαπανών έως και 5000 ευρώ από το φορολογητέο εισόδημα. Εκ του αποτελέσματος, το μέτρο δεν πέτυχε, καθώς στην πράξη η έκπτωση φόρου δεν μπορεί να ισοσταθμίσει την άμεση έκπτωση που «προτείνει» ο επαγγελματίας, στο ύψος του ΦΠΑ ή και λίγο μεγαλύτερη, συνεπώς το πρόβλημα για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς είναι ότι τα κίνητρα για τους πολίτες θα πρέπει να αντισταθμίζουν το όφελος που έχουν από το ό,τι δεν παίρνουν απόδειξη.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ: κατ’ αρχάς δεν υπάρχει ορισμένο μέτρο-πρόταση για αντιστάθμισμα του κέρδους του καταναλωτή και δεν έχει υπάρξει ακόμα ρητή πρόβλεψη. Τυχόν δε αντιστάθμισμα (με τη μορφή bonus; με τη μορφή φοροαπαλλαγής;) θα έχει και δημοσιονομικό κόστος.

Β) Προτείνεται να επέλθουν αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο των ελεύθερων επαγγελματιών και κυρίως σχεδιάζεται να αναγνωρίζονται μόνο οι δαπάνες που διέρχονται μέσα από τα ηλεκτρονικά βιβλία MyDATA, ενώ συγχρόνως εξετάζεται να γίνει υποχρεωτική η χρήση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, σε συνδυασμό με κίνητρα για τις επιχειρήσεις. Επιπλέον, συζητείται το ενδεχόμενο οι επιχειρήσεις ή οι αυτοαπασχολούμενοι που δηλώνουν δαπάνες υψηλότερες από τον μέσο όρο να είναι υποψήφιες για έλεγχο. Τα σχετικά μέτρα θα συνδυαστούν με την υποχρεωτική έκδοση ηλεκτρονικών τιμολογίων, που συζητείται σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με προοπτική να εφαρμοστεί, για όσα κράτη μέλη το επιθυμούν, από τον Ιανουάριο του 2024.  

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ: υπάρχουν δαπάνες μικρού ύψους. αλλά καθημερινής συχνότητας των δικηγόρων, άμεσα συνυφασμένες με την καθημερινή δικηγορία, που θα πρέπει να συνεχίσουν να αφαιρούνται, χωρίς να απαιτείται να δικαιολογηθούν μέσω mydata για να εκπέσουν λ.χ. φωτοτυπίες.

Γ) Επανεξέταση κινήτρων για ηλεκτρονικές αποδείξεις από μηδενική βάση με δημιουργία νέου πλαισίου, το οποίο θα είναι πιο ελκυστικό για τους φορολογούμενους ώστε να μην επιλέγουν να πληρώνουν με μετρητά.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ: η συγκεκριμένη πρόταση απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας του καταναλωτή, και να συνδυαστεί με την πρόταση που θα προκύψει για την υλοποίηση του ανωτέρω υπό Α). Είναι υπό εξέταση και υπό αμφισβήτηση η χρησιμότητά του.

Δ) Θεσμοθέτηση της Ηλεκτρονικής Εφαρμογής «Αppodixi», ήτοι ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικών καταγγελιών με ανταποδοτικά οφέλη ή και παροχή χρηματικής αμοιβής για όσους αποκαλύπτουν φαινόμενα φοροδιαφυγής.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ: Σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις εφαρμογής «καταδοτικών» συστημάτων παρατηρήθηκε ότι και δεν παρήχθησαν τα αποτελέσματα που υπολογίζονταν και έγινε κατάχρηση της δυνατότητας καταγγελίας, με καταγγελίες από ανταγωνιστές ή και κακεντρεχείς καταναλωτές.

Ε) Εξετάζεται να εφαρμοστεί το ψηφιακό πελατολόγιο για γιατρούς, δικηγόρους και άλλες ομάδες, στηριζόμενο στη μελέτη του ΙΟΒΕ που έχει ήδη δημοσιευτεί.

ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ: το μέτρο θα κριθεί ad hoc, αλλά αμφισβητείται η χρησιμότητά του αφ’ ης στιγμής υπάρχει ήδη καταγραφή των πελατών μέσω του mydata.

Αντί επιλόγου: παρά την αύξηση των ηλεκτρονικών τρόπων τιμολόγησης και καταγραφής των συναλλαγών, φαίνεται  η φοροδιαφυγή να ζει και βασιλεύει και το αναγνωρίζει και ο ίδιος ο κ. Στουρνάρας, καθώς προσφάτως δήλωσε ότι τα δηλωθέντα εισοδήματα είναι 80 δισ. ευρώ, αλλά η κατανάλωση ανέρχεται σε 140 δισ. Ευρώ, συνεπώς υπάρχουν άλλα 60 δισ. ευρώ που κυκλοφορούν στη χώρα «κάτω από το ραντάρ». Δεν αμφισβητείται ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα που να οδηγούν στην πάταξή της, αλλά ειδικά για τους δικηγόρους να ληφθούν υπ’ όψιν οι ιδιαιτερότητες του επαγγέλματος.όρου Αθηνών