Άρθρο της Χριστίνας Μύτουλα, Δικηγόρου Αθηνών

Στις συζητήσεις στον Κώδικα του Παρασκευόπουλου επικρατούσε το σύνθημα Cesare Becaria και ο εξανθρωπισμός της ποινής, με ταυτόχρονη προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποσυμφόρηση των φυλάκων. Στον κώδικα του Φλωρίδη επικρατεί η ιδέα της ποινικής καταστολής μέσω της αυστηροποίησης των ποινών. Σε κοινωνικό επίπεδο είναι το θέμα του customer satisfaction απέναντι στην κοινή γνώμη για το κράτος δίκαιου και την αυστηροποίηση των ποινών ώστε ο νομοθέτης να φαίνεται ότι διασφαλίζει τα δικαιώματα των πολιτών πρώτα απ’ όλα απέναντι στο έγκλημα και έπειτα στην επιτάχυνση της δικαιοσύνης.

Από την άποψη της ποινικής καταστολής, η αυστηροποίηση των ποινών, με την επικράτηση του μέτρου της φυλάκισης δε θα μπορούσε να λειτουργήσει ενδεχομένως αποτρεπτικά ή και κατασταλτικά απέναντι στον μέσο παραβατικό δράστη, κάτι το οποίο γίνεται άμεσα αντιληπτό από το νομικό κόσμο. Αντιθέτως, η community sentence ή αλλιώς εργασία στο Δήμο είναι το κύριο μέσο που σε συγκεκριμένη γκάμα αδικημάτων - ειδικά όταν ο δράστης είναι μέτριας επικινδυνότητας - θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως μέτρο συμμόρφωσης απέναντι στους δράστες. Το μέτρο αυτό είχε υιοθετηθεί στον κώδικα Παρασκευόπουλου σε εγκλήματα όπως κλοπές και ληστείες και θα μπορούσε να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο σε δράστες των οποίων η παραβατικότητα δεν κρίνεται επικίνδυνη για το κοινωνικό σύνολο.

Ωστόσο, οι τροποποιήσεις ως προς την αυστηροποίηση των ποινών φέρνουν στο προσκήνιο τη μεγάλη αντιπαράθεση απέναντι στη χρησιμότητα αλλά και την αποτελεσματικότητα των long (μεγάλη σε χρονική διάρκεια) σε αντιδιαστολή με τις short sentences (μικρές σε διάρκεια) ποινές. Οι ποινές αποτελούν θέμα συζήτησης και στο εξωτερικό όπου το debate έχει να κάνει με την αποτελεσματικότητα των long (μεγάλη σε χρονική διάρκεια) και short (μικρή σε χρονική διάρκεια) ποινών απέναντι στο αδίκημα που διαπράχθηκε. Το πρόβλημα, ωστόσο δεν έγκειται μόνο στο αν και κατά πόσο στα μέτρα του δυνατού, οι απανταχού της επικρατείας δράστες ανεξάρτητα επικινδυνότητας καταλήγουν στη φυλακή, όσο  η δυνατότητα της συμμόρφωσης τους απέναντι στα χρηστά ήθη του εννόμου κράτους στο οποίο βρίσκονται.

Είναι λογικό στα ειδεχθή αδικήματα όπως τα κακουργηματικής μορφής εγκλήματα όπως αυτά της σεξουαλικής βίας αλλά και της ανθρωποκτονίας να επικρατεί η αντίληψη της αυστηροποίησης της ποινής, ωστόσο το μεγάλο ζητούμενο είναι το αποτέλεσμα που τόσο ο νομοθέτης όσο και ο νομικός κόσμος θα ήθελαν να επιτύχουν όχι μόνο απέναντι στο σωφρονισμό των δραστών αλλά και στον κίνδυνο που αυτά τα άτομα αντιπροσωπεύουν απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Η long sentence (μεγάλη ποινή) θεωρητικά αποβλέπει στον εγκλεισμό του δράστη στη φυλακή ώστε να αντιμετωπιστεί η επικινδυνότητα του λόγω των προσωπικών του χαρακτηριστικών όπως personality disorders (προβλήματα προσωπικότητας) και psychiatric disorders (ψυχιατρικά νοσήματα). Στον αντίποδα η short sentence (μικρή σε χρονική διάρκεια) έχει να κάνει με τις πλημμεληματικές μορφές αδικημάτων στις οποίες η αυστηροποίηση δε συνεπάγεται την εξάλειψη της εγκληματικότητας. Η χρηματική ποινή σίγουρα αντικατοπτρίζει ένα έσοδο για το κράτος, το οποίο ίσως και να αποτελέσει το κύριο στήριγμα της αυστηροποίησης στο πρακτικό τουλάχιστον επίπεδο.

Κλείνοντας, στον κώδικα του Παρασκευόπουλου επικρατούσε το σύνθημα της αποσυμφόρησης των φυλάκων, ενώ στον νέο κώδικα το σύνθημα της αυστηροποί-ησης των ποινών με γνώμονα την ποινική καταστολή. Το κύριο πρόβλημα όμως είναι ότι ο εγκλεισμός στη φυλακή δεν συνεπάγεται αυτόματα και τον σωφρονισμό των δραστών. Ουσιαστικά η αντιμετώπιση των δραστών γίνεται το επίκεντρο της ρύθμισης της εγκληματικότητας, χωρίς ωστόσο να μπορεί να διασφαλιστεί η καλυτέρευση στο σωφρονιστικό σύστημα ή και η επιτυχία απέναντι στην καταστολή του εγκλήματος. Το μόνο σίγουρο αποτέλεσμα με μαθηματική ακρίβεια βάσει των τελευταίων τροποποιήσεων καθίσταται ο υπερπληθυσμός των φυλακών και σίγουρα όχι η καταστολή του εγκλήματος. Οι φυλακές είτε δημόσιες, είτε ιδιωτικές ακόμη και υποβρύχιες ή και πλωτές δεν αποδεικνύουν ότι το σωφρονιστικό σύστημα οδεύει στην εξυγίανση από το έγκλημα αν ο ρυθμιστικός παράγοντας της καταστολής ειναι ασαφής ή και υποβαθμισμένος απέναντι στις ουσιαστικές ανάγκες του κοινωνικού συνόλου.