Άρθρο της Πέννυς Απ. Κονιτσιώτη Ρίζου, Δικηγόρου MSc-αναπληρωματικού μέλους ΔΕΑΒ

Πολύ μελάνι έχει χυθεί τα τελευταία χρόνια για την αθλητική βία και την αδιαμφισβήτητη έξαρσή της τόσο στην Ελλάδα όσο και παγκοσμίως, ειδικά μετά την περίοδο της κρίσης του κωροναϊού, γεγονός που έχει προκαλέσει σοβαρότατο πλήγμα στον αθλητισμό και ειδικά στο χώρο του ποδοσφαίρου. Στην Ελλάδα η αρχική νομοθετική προσπάθεια αντιμετώπισης της ξεκίνησε με τον αθλητικό νόμο 2725/1999 και το άρθρο 41ΣΤ όπου στην παράγραφο 1 προβλέπεται ως ποινή, «η φυλάκιση δύο ετών καθώς και χρηματική ποινή, εφόσον δεν προβλεπόταν κάτι αυστηρότερο από́ κάποια άλλη διάταξη, σε όποιον εκ προθέσεως προκαλούσε ζημιές εντός των αθλητικών εγκαταστάσεων, βιαιοπραγούσε εναντίον άλλων οπαδών, και κατείχε ή χρησιμοποιούσε βεγγαλικά και καπνογόνα, που μπορούν να προκαλέσουν σωματική βλάβη». Ο νόμος 2725/1999, αποτέλεσε σημείο αναφοράς, αλλά ο πρόσφατος ν.5025/2023 αποτελεί τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης σχετικά με την καταπολέμηση της βίας στον Αθλητισμό και όπως ο Αναπληρωτής Υπουργός Αθλητισμού́, Γιάννης Βρούτσης τόνισε, «είναι απαραίτητη η στήριξή του τόσο από τις ΠΑΕ όσο και από́ το σύνολο των ανθρώπων του ποδοσφαίρου!». Σύμφωνα με το νέο νόμο μεταξύ άλλων αναδιαμορφώθηκε η Διαρκής Επιτροπή Αντιμετώπισης Βίας (ΔΕΑΒ), η οποία σε εφαρμογή́ της Σύμβασης Σεντ Ντενί του Συμβουλίου της Ευρώπης καθίσταται πλέον 5μελής με ισάριθμα αναπληρωματικά μέλη, αποτελούμενη από δικαστικούς, νομικούς και αξιωματικούς της ΕΛ.ΑΣ., ενώ δημιουργείται Ηλεκτρονική́ Πλατφόρμα υποστήριξης του έργου της, σε συνεργασία με την ΕΛ.ΑΣ., προκειμένου η ΔΕΑΒ να λειτουργεί προληπτικά για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Συγκεκριμένα κατόπιν εισήγησης της ΔΕΑΒ, έπειτα από́ τις εκθέσεις των Παρατηρητών της και της ΕΛ.ΑΣ., κατά́ δέσμια αρμοδιότητα επιβάλλονται από́ το Υπουργείο Αθλητισμού με αυτοματοποιημένο τρόπο προληπτικές κυρώσεις για περιστατικά́ ομαδικής βίας, όπως π.χ. ρίψη εύφλεκτων υλικών.

Αντίστοιχα προληπτικά μέτρα και κυρώσεις προβλέπονται φυσικά και σε άλλες χώρες-μέλη της UEFA για την αντιμετώπιση του φαινομένου και δη στο ποδόσφαιρο, όπως συνοπτικά οι ακόλουθες:

Ιταλία

Στην Ιταλία, η καταπολέμηση της βίας στον αθλητισμό έχει διεξαχθεί με πολύ αποφασιστικό τρόπο τα τελευταία χρόνια με μια σειρά κανονιστικών διατάξεων που έχουν εισαγάγει νέα νομικά και λειτουργικά εργαλεία στη διάθεση των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.  Το σημαντικότερο μέσο, που διέπεται από το άρθρο 6 του νόμου αριθ. 401 του 1989, είναι η Απαγόρευση Πρόσβασης σε Σπορ Εκδηλώσεις (D.A.SPO.), στον απόηχο των δραματικών γεγονότων που οδήγησαν στο θάνατο του επιθεωρητή της κρατικής αστυνομίας, Filippo Raciti, τον Φεβρουάριο του 2007, στο τέλος του αγώνα του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου Κατάνια - Παλέρμο. Το DASPO είναι το ακρωνύμιο για την Απαγόρευση πρόσβασης σε αθλητικές εκδηλώσεις, ενώ πρόκειται για μια διοικητική κύρωση που μπορεί να επιβληθεί σε άτομα που διαπράττουν ορισμένες παραβάσεις κατά τη διάρκεια αθλητικών εκδηλώσεων, όπως βία, ρατσισμός ή ρίψη αντικειμένων. Το DASPO μπορεί επίσης να διαταχθεί προληπτικά εναντίον οποιουδήποτε, βάσει αντικειμενικών στοιχείων, φαίνεται να έχει προβεί σε συμπεριφορά που αποσκοπεί στην ενεργό συμμετοχή σε επεισόδια βίας κατά την ευκαιρία ή λόγω αθλητικών γεγονότων ή που θέτουν σε κίνδυνο τη δημόσια ασφάλεια κατά περίπτωση ή λόγω των ίδιων των γεγονότων. Η εφαρμογή του διέπεται από το ιταλικό δίκαιο και προβλέπει ότι η κύρωση αποφασίζεται από διοικητική αρχή, συνήθως τον νομάρχη της επαρχίας στην οποία συνέβη το έγκλημα.

Πορτογαλία

Στην Πορτογαλία, ο νόμος που ρυθμίζει τα φαινόμενα βίας που σχετίζονται με τον αθλητισμό έχει θεσμοθετήσει μια κοινωνικοποιημένη διοικητική αρχή που είναι αρμόδια να επιβάλλει τον ισχύοντα νόμο, που είναι, στο πορτογαλικό σύντομο όνομα "APCVD", που σημαίνει "Autoridade para a Prevenção e Combate à Violência no Desporto" (που σημαίνει Αρχή για την πρόληψη και Καταπολέμηση της Βίας στον Αθλητισμό). Η Αρχή αυτή (για την Πρόληψη και την Καταπολέμηση της Βίας στον Αθλητισμό) είναι κεντρική υπηρεσία της άμεσης διοίκησης του Κράτους,προικισμένη με διοικητική αυτονομία, υπό τη διεύθυνση του μέλους της Κυβέρνησης με αρμοδιότητα στον τομέα του αθλητισμού. Η APCVD συνεργάζεται στενά με ένα εξειδικευμένο Τμήμα της Αστυνομίας Δημόσιας Ασφάλειας (PSP - Polícia de Segurança Pública), το οποίο είναι η Εθνική Αστυνομία της Πορτογαλίας. Αυτό το όνομα τμήματος είναι «PNID - Ponto Nacional de Informações sobre o Desporto» (που σημαίνει Εθνικό Σημείο Πληροφοριών Αθλητισμού). Οι δύο οντότητες μαζί δημοσιεύουν ετήσια έκθεση για τα στατιστικά στοιχεία που σχετίζονται με τις διαδικασίες κατά της παραβίασης του νόμου. Σε διοικητικό επίπεδο, το APCVD έχει την εξουσία να κινεί διαδικασίες κυρώσεων σε όσους παραβιάζουν το νόμο, επιβάλλοντας πρόστιμα. Στη συνέχεια, οι αποφάσεις APCVD μπορούν να προσβληθούν ενώπιον των δικαστηρίων.

Μεγάλη Βρετανία:

Στη Μεγάλη Βρετανία, η ανάμνηση της σφαγής του Χέιζελ το 1985 εξακολουθεί να καίει, όπως λέγεται από το όνομα του σταδίου των Βρυξελλών που φιλοξένησε τον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου μεταξύ Γιουβέντους και Λίβερπουλ.Το 1989, μετά τη σφαγή στο Χίλσμπορο που στοίχισε τη ζωή σε 96 οπαδούς της Λίβερπουλ, η Αγγλίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ ενέτεινε τα μέτρα για την καταπολέμηση της συμπεριφοράς των χούλιγκαν. Από εκείνο το έτος και μετά, όποιος καταδικαζόταν για αδικήματα που σχετίζονται με ποδοσφαιρικούς αγώνες δεν μπορούσε πλέον να παρακολουθήσει αθλητικές εκδηλώσεις εκτός Αγγλίας και Ουαλίας και όποιος επιθυμούσε να εισέλθει στο στάδιο έπρεπε να προσκομίσει έγγραφο ταυτότητας, ένα εξαιρετικό μέτρο δεδομένου ότι στη Μεγάλη Βρετανία δεν υπάρχει καν υποχρέωση να το έχετε μαζί σας. Μια ειδική ομάδα παρακολούθησης κατά των ultras δημιουργήθηκε επίσης στην αστυνομία της Σκότλαντ Γιαρντ και οι σύλλογοι αναγκάστηκαν να ανακαινίσουν τα γήπεδα εξαλείφοντας τα εμπόδια μεταξύ του γηπέδου και της κερκίδας που, όπως εξηγεί η επιστημονική ένωση Pallium Onlus, «είναι επικίνδυνα στην περίπτωση ατυχημάτων και συμβάλλουν στη συσσώρευση αρνητικών εντάσεων στον θεατή που μπορεί να οδηγήσει σε βία», και με την αντικατάσταση της κερκίδας με αριθμημένα καθίσματα. Ο έλεγχος ήταν επίσης εγγυημένος με σύστημα κάμερας κλειστού κυκλώματος.

 Η Μεγάλη Βρετανία επικεντρώθηκε τότε σε μεγάλο βαθμό στο να καταστήσει τις ίδιες τις ομάδες υπεύθυνες, τόσο πολύ που τους εμπιστεύτηκε την επιτήρηση εντός των γηπέδων. Οι ιδιώτες αγωνοδίκες που πληρώνονται απευθείας από τις ομάδες βρίσκονται σε «ραδιοφωνική» επικοινωνία με την αστυνομία που παραμένει παρούσα μόνο έξω από τα γήπεδα. Σήμερα η αγγλική αστυνομία έχει τη δύναμη να συλλάβει και να διώξει αμέσως οπαδούς ακόμα και μόνο για λεκτική βία. 

Επιπλέον η ενότητα 27 του νόμου για τη Μείωση του Εγκλήματος Βίας του 2006 παρέχει στην αστυνομία εξουσίες να μετακινεί άτομα από μια συγκεκριμένη περιοχή για μέγιστο χρονικό διάστημα μέχρι και 48 ώρες.

Γερμανία:

Το αγγλοσαξονικό μοντέλο εφαρμόστηκε εν μέρει από τη Γερμανία, η οποία, τα τελευταία χρόνια, έχει ανακαινίσει τις αθλητικές εγκαταστάσεις αφαιρώντας τα εμπόδια μεταξύ γηπέδου και κερκίδων. Εκτός από τις κάμερες, υπάρχουν και ειδικές αίθουσες με οθόνες που ελέγχονται από την αστυνομία. Επίσης καταφεύγει στην υποστήριξη των αγωνοδίκων που πληρώνουν οι ίδιες οι ομάδες. Στη Γερμανία δεν υπάρχει εθνικός νόμος σχετικά με την ασφάλεια των γηπέδων και η κυβέρνηση επέλεξε ένα έργο που στοχεύει στην ενθάρρυνση της αυτοπειθαρχίας και της υπευθυνότητας των ίδιων των φιλάθλων. Εναπόκειται στις περιφερειακές αρχές να ζητήσουν την παρουσία της αστυνομίας για εκείνους τους αγώνες που θεωρούνται ότι κινδυνεύουν, ενώ οι σύλλογοι είναι αυτοί που βοηθούν στον εντοπισμό των πιο βίαιων οπαδών που, σε περίπτωση παρενόχλησης, μπορούν να αποβληθούν από τα γήπεδα επ' αόριστον.

Ισπανία:

Στην Ισπανία λειτουργεί η Κρατική Επιτροπή κατά της βίας, του ρατσισμού, της ξενοφοβίας και της μισαλλοδοξίας στον αθλητισμό και γνωστή στον ισπανικό Τύπο και ευρέως ως Επιτροπή κατά της Βίας, που δημιουργήθηκε με το Βασιλικό Διάταγμα 748/2008, 5, αν και προβλέπεται στον αθλητικό νόμο του 1992, τα καθήκοντά της δε περιλαμβάνουν την ανάπτυξη «ενός πολύ ενεργού και σχετικού ρόλο στην πρόληψη της βίας που σχετίζεται με τον αθλητισμό». Μεταξύ των πιο άμεσων αρμοδιοτήτων της είναι αυτές να προτείνει διαδικασίες επιβολής κυρώσεων και να κηρύσσει αθλητικά γεγονότα υψηλού κινδύνου. Αποτελούμενη από «εκπροσώπους των διαφόρων δημόσιων διοικήσεων, ισπανικών αθλητικών ομοσπονδιών ή επαγγελματικών πρωταθλημάτων που επηρεάζονται άμεσα, καθώς και άτομα αναγνωρισμένου κύρους στον τομέα του αθλητισμού και της ασφάλειας», δημιουργήθηκε για να πληροί τις απαιτήσεις της «Ευρωπαϊκής Σύμβασης σχετικά με τη βία και την αναστάτωση των θεατών κατά τη διάρκεια αθλητικών γεγονότων, και ιδιαίτερα ποδοσφαιρικών αγώνων», που εγκρίθηκε στο Στρασβούργο στις 19 Αυγούστου 1985. Η Μόνιμη Επιτροπή είναι ένα κεντρικό όργανο στη συνήθη λειτουργία της Επιτροπής, στο οποίο πέφτει μεγάλο εκτελεστικό βάρος. Συνεδριάζει με έντονη συχνότητα - μία φορά κάθε δύο εβδομάδες - για να αναλύει τα πιο πρόσφατα γεγονότα και να διατυπώνει, όπου χρειάζεται, προτάσεις για την έναρξη πειθαρχικής διαδικασίας όταν κρίνει ότι τα γεγονότα που αναλύονται συνιστούν παράβαση, καθώς και για να προτείνει τα αθλητικά γεγονότα που πρέπει να ταξινομηθεί ως υψηλού κινδύνου. Εναπόκειται δε στην Κρατική Επιτροπή κατά της Βίας να επιβάλει στους συλλόγους την καταβολή επιπλέον αστυνομικών δυνάμεων σε περίπτωση δυνητικά επικίνδυνων αγώνων, ενώ απαγορεύεται η εισαγωγή σημαιών και πασσάλων στα ισπανικά γήπεδα και οι πιο βίαιοι οπαδοί μπορούν να αποβληθούν από τα γήπεδα για τρεις, έξι ή και περισσότερους μήνες.

Γαλλία:

Η Γαλλία υιοθέτησε νόμο κατά της βίας στον αθλητισμό το 1993 και έχει αναπτύξει αυστηρότερους κανόνες από το 2003. 

Υπάρχουν τρεις τύποι απαγορεύσεων στα γήπεδα: διοικητικές, δικαστικές και αστικές.

Μεσοπρόθεσμα εξετάζεται το ενδεχόμενο δημιουργίας σταθερού προστίμου για αδικοπραξίες (AFD), δηλαδή ποινικής κύρωσης που επιβάλλεται, εκτός δίκης, από αστυνομικό, χωροφύλακα ή δημόσιο λειτουργό της αρχής που παρατηρεί μια παράβαση. Ο νόμος Alliot-Marie θεσπίζει μια «πρόσθετη ποινή απαγόρευσης σταδίου», η οποία μπορεί να επιβληθεί επιπλέον της καταδίκης για αδίκημα που διαπράχθηκε στο πλαίσιο ενός αθλητικού γεγονότος. Εν ολίγοις: πρόκειται για ένα κατασταλτικό, μη προληπτικό μέτρο, το οποίο μπορεί να αποφασιστεί μόνο συμπληρωματικά σε καταδίκη. Η απαγόρευση αυτή δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη. Επιπλέον, το 2007 δημιουργήθηκε ένα αρχείο απαγόρευσης εθνικών σταδίων (FNIS). Ο νόμος Pasqua του 1995 ώθησε τους συλλόγους να επιδείξουν μεγαλύτερη ευθύνη προσδιορίζοντας τον ρόλο τους όσον αφορά την ασφάλεια των ανθρώπων που βρίσκονται στα γήπεδα. Συνοδεύεται από εγκύκλιο που απαιτεί από τους διοργανωτές να παρέχουν ασφάλεια. Αλλά ήταν το 2006 που έγινε ένα σημαντικό βήμα όσον αφορά την πρόληψη των υπερβάσεων, όταν ο νόμος της 23ης Ιανουαρίου, σχετικά με την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, εισήγαγε μια διοικητική απαγόρευση στα γήπεδα, η οποία επέτρεπε στους νομάρχες να κρατούν τον κόσμο μακριά από αθλητικές εκδηλώσεις. του οποίου η προηγούμενη συμπεριφορά προκαλεί φόβους για περαιτέρω διαταραχές της δημόσιας τάξης. Η μη συμμόρφωση με την απαγόρευση αυτή τιμωρείται με φυλάκιση ενός έτους και η περίοδος απαγόρευσης παρατείνεται σε 24 μήνες σε περίπτωση υποτροπής. Ο νόμος για τις συμμορίες της 14ης Μαρτίου 2011, γνωστός, προχωρά ακόμη παραπέρα, δεν περιορίζει πλέον την απαγόρευση στα γήπεδα και στα περίχωρά τους, αλλά προσφέρει τη δυνατότητα στις αρχές να περιορίζουν την ελευθερία μετακίνησης «άτομα» που ισχυρίζονται ότι είναι υποστηρικτές μιας ομάδας ή συμπεριφέρονται ως τέτοια, στον τόπο ενός αθλητικού γεγονότος, και των οποίων η  παρουσία είναι πιθανό να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές στη δημόσια τάξη». Ο νομάρχης υποχρεούται επίσης να κοινοποιεί στις αθλητικές ομοσπονδίες πληροφορίες που αφορούν άτομα που υπόκεινται σε απαγόρευση σταδίου. Τελευταία προσθήκη στο νομοθετικό οπλοστάσιο κατά της βίας στα γήπεδα: ο νόμος του 2016 «για την ενίσχυση του διαλόγου με τους υποστηρικτές και την καταπολέμηση του χουλιγκανισμού» τοποθετεί τη μπάλα στο γήπεδο των διοργανωτών αγώνων δίνοντάς τους τη δυνατότητα να αρνηθούν την πώληση εισιτηρίων σε ορισμένους θεατές και να δημιουργήσουν ένα αρχείο που τους καταγράφει. Προβλέπει επίσης τη σύσταση ενός εθνικού φορέα υποστηρικτών, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Αθλητισμού. «Η πρωταρχική της αποστολή είναι να τονώσει, σε εθνικό επίπεδο, μια δυναμική που αποσκοπεί στη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την εγκαθίδρυση ενός πραγματικού διαλόγου μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των υποστηρικτών, σχετικά με οποιονδήποτε προβληματισμό, πρόταση ή ανάπτυξη που συνδέεται με τον υποστηρικισμό», διαβάζουμε στον ιστότοπο του Υπουργείου Αθλητισμού. Σύμφωνα δεμε μια πληροφοριακή έκθεση της Εθνοσυνέλευσης που δημοσιεύθηκε το 2020, από 300 έως 350 άτομα απαγορεύεται η είσοδος στα γήπεδα στη Γαλλία κάθε χρόνο. Για σύγκριση, υπάρχουν 1.600 στην Αγγλία και 1.300 στη Γερμανία, σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται το franceinfo. Για πολλούς, οι σύλλογοι εξακολουθούν να είναι πολύ επιεικείς προς τους οπαδούς τους

Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ):

Από την πλευρά του το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΕΕ) ενεργεί σθεναρά ενάντια σε ορισμένες από τις αρνητικές πτυχές του αθλητισμού - βία και ντόπινγκ - μέσω δύο συμβάσεων: της «Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τη βία και την ανάρμοστη συμπεριφορά των θεατών σε αθλητικές εκδηλώσεις και ειδικότερα σε ποδοσφαιρικούς αγώνες (ETS No. 120)» και της «Σύμβαση κατά του Ντόπινγκ (ETS No. 135)». Η βία είναι η πιο κοινή μορφή παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επηρεάζει όλα τα ανθρώπινα όντα. Η καταπολέμηση της βίας –όποια μορφή κι αν λάβει– και η πρόληψή της αποτελούν έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους των προτεραιοτήτων του Συμβουλίου της Ευρώπης και, στη συνέχεια, των δραστηριοτήτων του. Το 1983, το Συμβούλιο της Ευρώπης εξέφρασε την αποφασιστικότητά του να καταπολεμήσει τη βία στον αθλητισμό με μια αρχική σύσταση από την Κοινοβουλευτική του Συνέλευση σχετικά με τα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά μέσα μείωσης της βίας. Η Σύμβαση απαιτεί από τα κράτη να λαμβάνουν πρακτικά μέτρα για την πρόληψη και τον έλεγχο της βίας και της ανάρμοστης συμπεριφοράς από τους θεατές. Περιλαμβάνει επίσης μέτρα για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση των παραβατών. Όλες αυτές οι προσπάθειες άνοιξαν το δρόμο για την υιοθέτηση το 2016 μιας νέας Σύμβασης που εστιάζει σε μια ολοκληρωμένη και πολυυπηρεσιακή προσέγγιση για την ασφάλεια, την ασφάλεια και την εξυπηρέτηση σε ποδοσφαιρικούς αγώνες και άλλες αθλητικές εκδηλώσεις, γνωστή και ως Σύμβαση του Saint-Denis11. Η Σύμβαση του St Denis καλείται να αντικαταστήσει σταδιακά τη Σύμβαση του 1985, καθώς κάθε κράτος μέλος που επικυρώνει τη νέα σύμβαση πρέπει να καταγγείλει την παλιά.

Συμπερασματικά, λοιπόν, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες χώρες μέλη της UEFA προβλέπουν στη νομοθεσία τους εκτός από ποινικές και διοικητικές κυρώσεις μέτρα, ενώ ορισμένες προβλέπουν και αστικές σε μια ολιστική προσπάθεια καταπολέμησης της οπαδικής βίας! 

Βέβαια και ο πρόεδρος της UEFA Αλεξάντερ Τσέφεριν, την 16/08/2023, λίγες ημέρες αφότου ένας άνδρας σκοτώθηκε σε συγκρούσεις πριν από τον ποδοσφαιρικό αγώνα μεταξύ της ΑΕΚ και της Ντιναμό Ζάγκρεμπ στην Ελλάδα, προέτρεψε την Ευρώπη να βοηθήσει στην εξάλειψη του χουλιγκανισμού, τον οποίο ονόμασε «ο καρκίνος του ποδοσφαίρου». «Η βία και ο χουλιγκανισμός δεν είναι μόνο ελληνικό πρόβλημα», υπογράμμισε προσθέτοντας ότι οι ευρωπαϊκές χώρες, οι θεσμοί και τα μέσα ενημέρωσης έπρεπε να συνεργαστούν για να βοηθήσουν στον τερματισμό της ποδοσφαιρικής βίας.

Αλώστε όπως εύστοχα δήλωσε και ο πρωθυπουργός της χώρας μας «Στα γήπεδα πρέπει να επιστρέψουν οι παρέες, οι οικογένειες, οι πατεράδες και οι μανάδες με τα παιδιά́ τους. Τα γήπεδα ανήκουν στον κόσμο, το ποδόσφαιρο ανήκει στους υγιείς οπαδούς, εκείνους που θα στεναχωρηθούν με την ήττα της ομάδας τους αλλά δεν θα κάνουν τον άλλον, τον αντίπαλο, εχθρό τους. Ως εκ τούτου, εκεί οφείλουμε να στρέψουμε το βλέμμα μας και να κινηθούμε αστραπιαία με ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό́ πλαίσιο που θα απομονώνει κάθε παραβατικό άτομο που έχει σκοπό́ να βλάψει το ποδόσφαιρο.»

Μένει να δούμε στη χώρα μας αν με την στήριξη όλων των παραγόντων του αθλητισμού και κυρίως της ελληνικής κοινωνίας, η νέα κυβερνητική και νομοθετική πρωτοβουλία θα λάβει μια πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, ειδικά στο επίπεδο της πρόληψης, που άλλωστε αποτελεί και το μεγαλύτερο διακύβευμα λόγω και της εδραιωμένης πεποίθησης στην κοινωνία για την ατιμωρησία των δραστών οπαδικής βίας!