Άρθρο του κ. Σταύρου Ι. Σταυρίδη, Δικηγόρου Αθηνών, στο Magazino "Με Το Δικηγόρο"

Το νέο δικαστικό έτος ξεκίνησε στις 16/09/2024 γεμάτο προσαρμογές και απορίες για δικαστές, δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους και διαδίκους καθώς η πολυσυζητημένη ιστορική μεταρρύθμιση της ενοποίησης του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας στην πολιτική δίκη (ν. 5108/2024) λαμβάνει «σάρκα και οστά».

Δεν μπορώ να προβλέψω την επιτυχία ή την αποτυχία της μεταρρύθμισης, εάν και εκ φύσεως είμαι υπέρ της προόδου, απλά θέλω να καταγράψω κάποια σημεία που γεννούν εύλογες απορίες για τους υπηρετούντες δικαστές, δικαστικούς υπαλλήλους, δικηγόρους και  διαδίκους.

Αναφορικά με τους υπηρετούντες δικαστικούς λειτουργούς διαβάζοντας τη σχετική ανακοίνωση του Πρωτοδικείου Αθηνών το μάτι πέφτει καταρχήν σε κάτι θετικό και αυτό είναι η αύξηση της πραγματικής δύναμης των υπηρετούντων δικαστών (και όχι η οργανική) με την ενσωμάτωση ως Πρωτοδικών των πρώην Ειρηνοδικών.

Ο διάβολος, όμως, κρύβεται στις λεπτομέρειες και εάν διαβάσει κανείς προσεκτικά την ανακοίνωση του Πρωτοδικείου Αθηνών θα σταθεί στην κατηγοριοποίηση των Πρωτοδικών σε γενικής και ειδικής επετηρίδας.

Να λοιπόν ένα πρώτο «αγκάθι» της μεταρρύθμισης, το οποίο είναι η υπηρεσιακή κατάσταση και εξέλιξη των πρώην Ειρηνοδικών, που σε άλλες εποχές, με άλλες συνθήκες και προτεραιότητες είχαν επιλέξει την καριέρα του Ειρηνοδίκη με τα καλά της και τα κακά της και τώρα ξαφνικά βρίσκονται σε μια νέα πραγματικότητα και σε μια νέα ειδική επετηρίδα χωρίς να είναι ξεκάθαρη η υπηρεσιακή τους εξέλιξη.

Κάποιος θα πει γιατί να διαμαρτυρηθούν αφού αναβαθμίζονται από Ειρηνοδίκες σε Πρωτοδίκες, όμως η αλήθεια είναι ότι οι Ειρηνοδίκες στα πρώην Ειρηνοδικεία τους είχαν μια λειτουργική αυτονομία και γνώριζαν την εξέλιξη τους, ενώ τώρα μπαίνουν σε «αχαρτογράφητα νερά» ακόμα και δικαστές δεκαετιών και σε πολλούς φαντάζομαι η κατηγοριοποίηση τους σε ειδική επετηρίδα ακούγεται ως υποτίμηση παρά ως εξέλιξη.

Ένα άλλο θέμα που αφορά το σύνολο των Δικαστών, ειδικά των μεγάλων πρωτοδικείων, είναι εάν μετά τον ορισμό τους σε αντικείμενα από τους προϊσταμένους τους θα δικάζουν σε σταθερή έδρα δικαστηρίου ή θα επικρατήσει η λογική της κινητικότητας και ειδικά στα μεγάλα Πρωτοδικεία, όπως των Αθηνών, θα δικάζουν σε διαφορετική έδρα κάθε φορά. Αυτό όπως εύκολα καταλαβαίνει κανείς θα έχει ως φυσική συνέπεια ο εκάστοτε δικαστής να μετακινείται και να παίρνει δικογραφίες από διαφορετικές γραμματείες μπαίνοντας σε ατελείωτο πήγαινε – έλα, που δεν ξέρω εάν θα είναι προς όφελος της συγκέντρωσης και της ποιότητας της δουλειάς του δικαστικού λειτουργού.

Τα παραπάνω αφορούν και τους δικαστικούς υπαλλήλους που στα πλαίσια του νέου δικαστικού χάρτη θα πρέπει ενδεχομένως να μετακινηθούν ανάλογα με τις υπηρεσιακές ανάγκες που θα προκύψουν.

Πάμε τώρα στους δικηγόρους που καλούνται να διαχειριστούν τις υφιστάμενες αλλά και τις νέες υποθέσεις τους στο νέο περιβάλλον.

Ως δικηγόρος λοιπόν έχω να επισημάνω μια βασική έλλειψη:

Η έλλειψη αυτή είναι ότι δεν υπήρξε πριν την έναρξη του δικαστικού έτους μια συνολική εγκύκλιος άλλως ένα συγκεντρωτικός «μπούσουλας» για το πως θα εφαρμοστεί στην πράξη ο νέος δικαστικός χάρτης και απλά παρακολουθούμε αποσπασματικές ανακοινώσεις των αρμοδίων για την υλοποίηση φορέων.

Η παραπάνω έλλειψη είναι σημαντική όχι μόνο για τους δικηγόρους, που στο κάτω  -κάτω είναι η δουλειά τους και οφείλουν να παρακολουθούν τα πάντα, αλλά και για το μέσο πολίτη  - διάδικο, ο οποίος δικαιούται να γνωρίζει πώς θα εξελιχθούν οι υποθέσεις του στη νέα πραγματικότητα.

Ένα έργο που θα πρέπει να ολοκληρωθεί κατά το συντομότερο δυνατό χρόνο είναι η σύνταξη ενός συγκεντρωτικού εύληπτου οδηγού εφαρμογής του νέου δικαστικού χάρτη, ο οποίος θα μπορούσε να είναι διαθέσιμος από την ψηφιακή πύλη “GOV.GR” και ο οποίος με απλό και διαγραμματικό τρόπο θα καθοδηγεί τον πολίτη, αλλά και τον επαγγελματία για τη λειτουργία του νέου δικαστικού χάρτη.  

Στο ανωτέρω έργο θα πρέπει να προστεθεί και η αναβάθμιση των υπηρεσιών της ψηφιακής πύλης “SOLON”, ώστε η ταλαιπωρία των συναδέλφων από την  κατάτμηση των εδρών των μεγάλων πρωτοδικείων να ισοσκελιστεί από ψηφιακές υπηρεσίες προς αυτούς που θα εξοικονομήσουν, χρόνο, ενέργεια και χρήμα.

Είναι πολύ νωρίς για συμπεράσματα και ο χρόνος θα δείξει και θα αποδείξει εάν αυτό που θα ζήσουμε είναι μια γρήγορη ιστορική μεταρρύθμιση ή μια μεταρρύθμιση «στα γρήγορα».