Το κρασί σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι μεταξύ των πιο αυστηρά και πολύπλοκα νομοθετημένων γεωργικών προϊόντων.

Η ετικέτα ενός κρασιού αποτελεί μια διαφημιστική πρόσκληση αγοράς ή μια υπόσχεση για το περιεχόμενο της φιάλης. Όμως, για τους οινοποιούς και άλλους έμπειρους εμπλεκόμενους στον τομέα, η ετικέτα εμπεριέχει ένα συνδυασμό κανόνων, που σχετίζονται με το αμπέλι, την ποικιλία, τον τόπο που καλλιεργείται, τις ιδιαίτερες συνθήκες εδάφους και κλιματος που επικρατούν εκεί, τις μεθόδους οινοποίησης, τις ειδικές ενδείξεις που αφορούν την παλαίωση, την θέση των αμπελώνων.

Το περιεχόμενο μιας ετικέτας, απεικονίζει την υπεραξία μιας περιοχής που έχει καθιερωθεί στην αγορά με ενέργειες των αμπελουργών και των οινοποιών της και την αποδοχή της φήμης της από το καταναλωτικό κοινό. 

Για το λόγο αυτό στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη, η κατηγοριοποίηση των κρασιών γίνεται με βάση την περιοχή προέλευσης. Προσφάτως,  το marketing που υιοθέτησαν οι χώρες που δεν είχαν παράδοση στην παραγωγή κρασιού, όπως ΗΠΑ, Αυστραλία, Ν. Αφρική, βασίστηκε στην ανάδειξη της ποικιλίας ως διακριτό στοιχείο προς τον καταναλωτή, γεγονός που συνέβαλλε στην αύξηση της ζήτησης οίνων ποικιλιακού προσανατολισμού, με έμφαση στις διεθνείς ή κοσμοπολίτικες ποικιλίες, όπως Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Sauvignon Blanc, Chardonnay. Η τάση αυτή δημιούργησε μόδα κατανάλωσης και στην Ευρώπη.

Η σήμανση που γίνεται μέσω της ετικέτας, έχει υποχρεωτικά στοιχεία για τους οίνους, που κινούνται σε συσκευασίες μικρότερες των 60 lt. Ακόμη και το χύμα κρασί που καταναλώνουμε σε σημεία εστίασης έχει μια ταυτότητα, ανεξάρτητα αν ο καταναλωτής δεν την βλέπει. Εφόσον την αναζητήσει, είναι στη διάθεσή του.

            Η σημερινή κατηγοριοποίηση των ελληνικών οίνων, όπως προβλέπεται από τον ισχύοντα κανονισμό της ΚΟΑ Οίνου (ΕΚ) 479/08 του Συμβουλίου και τον εφαρμοστικό κανονισμό (ΕΚ) 607/08 της Επιτροπής, συνδέει τις προϊσχύουσες κατηγορίες οίνων με τις νέες κατηγορίες που ισχύουν για τα υπόλοιπα γεωργικά προϊόντα.        

Πρόσθετος στόχος της κατηγοριοποίησης των οίνων, είναι η προστασία των ενδείξεων που στο εξής καταχωρούνται ηλεκτρονικά σε Μητρώο Προστατευομένων Ονομασιών Προέλευσης (Π.Ο.Π.) και Προστατευομένων Γεωγραφικών Ενδείξεων (Π.Γ.Ε.), μετά από αίτηση στην Commission και οι οποίες δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την στιγμή που θα καταχωρηθούν στο Μητρώο, οι ενδείξεις προστατεύονται ως προς την χρήση τους σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι κατηγορίες των ελληνικών οίνων, είναι αυτή των Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) και των Π.Γ.Ε. (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη), των ποικιλιακών οίνων και των οίνων χωρίς ένδειξη Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. 

Η κατηγορία των Π.Γ.Ε. περιλαμβάνει τους «Τοπικούς Οίνους» (vin de pays) και τoυς οίνους με «Ονομασία κατά Παράδοση» (appellation traditionnelle). 
Εκτός του τοπωνυμίου της ποικιλίας και της εσοδείας, στις ετικέτες των οίνων Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε. μπορούν ν’ αναγράφονται παραδοσιακές ενδείξεις, όπως Οίνος Λευκός από ερυθρά σταφύλια (Blanc de noir), οίνος πλαγίων (Vin de coteaux) κα. (ΦΕΚ 179Β / 19.2.2002). 

Επιπλέον, οι οίνοι μπορούν στις ετικέτες τους να αναφέρουν ενδείξεις σχετικά με το χρόνο ωρίμασης ή παλαίωσης τους σε βαρέλι ή φιάλη, ενδείξεις που αφορούν τον τρόπο παραγωγής, τις μεθόδους παρασκευής τους, όπως Παλαιωμένος σε βαρέλι για Χ μήνες, Νέος ή Νεαρός Οίνος (ΦΕΚ 818Β / 15.6.2005).

Τέλος, μπορούν να φέρουν ενδείξεις που σχετίζονται με όνομα αμπελουργικής εκμετάλλευσης, όπως Πύργος, Μοναστήρι, Κάστρο, Βίλα, Κτήμα, Αρχοντικό (ΦΕΚ 420Β / 20.4.1999). 

Ορισμένες ενδείξεις είναι υποχρεωτικές και αφορούν την ονομασία του αμπελοοινικού προϊόντος,  τους οίνους με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης ή Προστατευόμενη Γεωγραφική ένδειξη, τον αποκτημένο αλκοολικό τίτλο, την ένδειξη προέλευσης, την ένδειξη του εμφιαλωτή, την ένδειξη του εισαγωγέα, στην περίπτωση εισαγόμενων οίνων, την ένδειξη περιεκτικότητας σε σάκχαρα - Αφρώδεις οίνοι, τον ονομαστικό όγκο της φιάλης, τον τύπο του κρασιού (λευκός, ροζέ, ερυθρός κλπ.), το όνομα του εμφιαλωτή και ο τόπος εμφιάλωσης ή οινοποίησης, την ένδειξη ότι περιέχονται θειώδη.

 Ακόμα, στις ετικέτες μπορούν ν’ αναγράφονται και ενδείξεις προαιρετικού χαρακτήρα, ανάλογα με την κατηγορία οίνου, όπως το έτος συγκομιδής, το όνομα μιας ή περισσοτέρων ποικιλιών σταφυλιού, η ένδειξη περιεκτικότητας σε σάκχαρα, το κοινοτικό σύμβολο, οι ενδείξεις που αφορούν μεθόδους παραγωγής.

Για τους οίνους Π.Ο.Π. και Π.Γ.Ε., ισχύουν επιπλέον ειδικές διατάξεις βάσει της εθνικής νομοθεσίας.

Μόδεστος Δ. Βιδάλης,

Δικηγόρος D.E.A