Στο θέατρο Aνεσις, δύο ημέρες της εβδομάδας μια ιδιότυπη, νεοσύστατη θεατρική ομάδα κάνει πρόβα. Στη σκηνή βρίσκονται πέντε άντρες. Κάποιοι φορούν κοστούμι, γραβάτα, οι περισσότεροι καλοσιδερωμένα πουκάμισα. Oχι, δεν είναι οι ενδυμασίες τους για το έργο – απλώς έχουν έρθει κατευθείαν από τις ενασχολήσεις τους. Δεν είναι οι μόνοι. Ολοι οι έχοντες υποκριτικό ρόλο στην παράσταση, άντρες και γυναίκες, είναι νομικοί – το «καστ» περιλαμβάνει από ασκούμενους δικηγόρους μέχρι τον πρόεδρο της Eνωσης Ελλήνων Ποινικολόγων Ηλία Αναγνωστόπουλο. Το έργο; «Η δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη», το οποίο θα παρουσιαστεί στο Ηρώδειο σε μία και μοναδική παράσταση τον Σεπτέμβριο – οι συντελεστές της μιλούν αποκλειστικά στην «Κ».

Oλα ξεκίνησαν από την επέτειο των 200 χρόνων από την έναρξη της Επανάστασης. Τόσο η Eνωση Ελλήνων Ποινικολόγων όσο και η Ενωση Ελλήνων Νομικών «e-Θέμις» θεωρούσαν πως δεν γίνεται να λείπει ο νομικός χώρος από τους εορτασμούς. Αρχικά σκέφτηκαν να οργανώσουν μια επιστημονική ημερίδα με θέμα τη δίκη, ούτως ώστε να αναδειχθούν οι ιστορικές, συνταγματικές και ποινικές όψεις της, λέει στην «Κ» ο κ. Αναγνωστόπουλος. 

Ο Δημήτρης Αναστασόπουλος, όμως, συνιδρυτής και πρόεδρος της «e-Θέμις», και η Ιωάννα Αναστασοπούλου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Eνωσης Ελλήνων Ποινικολόγων, σκέφτηκαν να γίνει εικονική αναπαράσταση της δίκης. Ο κ. Αναστασόπουλος πήγε την ιδέα ένα βήμα παραπέρα – γιατί να μην ανεβάσουν μια θεατρική παράσταση; Και, αντί για ηθοποιοί, να παίζουν μόνο νομικοί; Ηταν τολμηρό. Ο κ. Αναγνωστόπουλος στην αρχή ήταν επιφυλακτικός, φοβόταν μήπως το αποτέλεσμα βγει φολκλορικό. Πλησίασαν τον Σταύρο Καραγιάννη, ηθοποιό, σκηνοθέτη και διευθυντή της Ανωτέρας Δραματικής Σχολής του Πειραϊκού Συνδέσμου, για τη σκηνοθεσία. Βρήκε τόσο την ιδέα να σκηνοθετήσει μια παράσταση για τη «γενέθλια πράξη της δικαιοσύνης σε ένα νεοπαγές κράτος μετά την απελευθέρωση», όπως αναφέρει στην «Κ», όσο και το ότι σε αυτή την παράσταση θα έπαιζαν οι ίδιοι οι νομικοί, πολύ ενδιαφέρουσα. 

Για τη συγγραφή του έργου προσέγγισαν τους Μιχάλη Ρέππα και Θανάση Παπαθανασίου, οι οποίοι βασίστηκαν σε κείμενα του Γιώργου Τερτσέτη και χωρίς ίχνος μυθοπλασίας και μέσα από το αχανές υλικό της δίκης συνέθεσαν ένα έργο με ιδιαίτερο θεατρικό ενδιαφέρον. Ο κ. Ρέππας λέει πως, πέραν του ότι δεν θα αρνούνταν μία τόσο τιμητική πρόταση από σοβαρούς επιστήμονες του νομικού κλάδου που τους εμπιστεύτηκαν «τον μεγαλύτερο άγιο της απελευθερωτικής επανάστασης της Ελλάδας», όπως αποκαλεί τον Κολοκοτρώνη, βρήκε το υλικό συναρπαστικό και ένιωσε δέος μπροστά στα πρόσωπα της δίκης. 

Τη μουσική για την παράσταση θα συνθέσει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου. «Υπάρχει μια ένταση και μια δραματικότητα σε αυτό», λέει. «Πώς θα αναδείξεις ένα πραγματικό γεγονός, να του δώσεις τις διαστάσεις ενός καλλιτεχνικού για να ανακτήσει τη δύναμή του στο σήμερα. Μιλάμε ουσιαστικά για μια μουσική που θα ενισχύσει την τελετουργία μιας δίκης – για μένα η δίκη αυτή έχει χαρακτήρα τελετουργίας περισσότερο από ό,τι ντοκιμαντέρ», τονίζει ο κ. Παπαδημητρίου.

Ολοι οι νομικοί οι οποίοι θα συμμετέχουν στην παράσταση πέρασαν από οντισιόν και η διαδικασία αυτή, η οποία ξεκίνησε τον Μάιο, κράτησε περίπου τρεις εβδομάδες, λέει ο σκηνοθέτης κ. Καραγιάννης – «έπρεπε να ακούσω τις φωνές τους, να δω τη διάθεσή τους, την ενέργειά τους, το πώς δένουν μεταξύ τους οι φιγούρες», τονίζει. 

Πάθος για το εγχείρημα

Η «Κ» βρέθηκε πριν από λίγες ημέρες σε πρόβα της παράστασης και ενώ κανένας από τους κατέχοντες ρόλο δεν είναι ηθοποιός και ελάχιστοι είχαν στο παρελθόν ασχοληθεί με το θέατρο, η απειρία τους δεν είναι εύκολα διακριτή, σε αντίθεση με το πάθος που φαίνεται πως όλοι έχουν για το εγχείρημα. Αρχικά, έχουν καταφέρει να βρουν χρόνο για να παρίστανται δύο φορές την εβδομάδα σε τρίωρες πρόβες. «Πριν, πίστευα ότι δεν είχα ούτε πέντε λεπτά», λέει ο ποινικολόγος Δημήτρης Βαλάσης, ο οποίος υποδύεται τον Εδουάρδο Μάσον. «Ούτε και τώρα έχω», τονίζει, αλλά όσο κι αν τον πιέζει ο χρόνος, βρίσκει το εγχείρημα πολύ ενδιαφέρον, όπως και το ότι ορισμένα τμήματα της δίκης είναι λες και γράφτηκαν για τη σημερινή εποχή.

Σε αυτό συμφωνούν όλοι οι συντελεστές. 

«Η διατήρηση της ανεξαρτησίας της δικαστικής κρίσης είναι διαχρονικό ζήτημα και η εκάστοτε εξουσία, άλλοτε με πιο άγαρμπο και εμφανή τρόπο και άλλοτε με πιο πλάγιο και έμμεσο, σε υποθέσεις που είναι του ενδιαφέροντός της, εμφανίζει φαινόμενα προσπάθειας χειραγώγησης», αναφέρει ο κ. Αναγνωστόπουλος. 

Αλλες ομοιότητες με το παρόν αφορούν στο πόσο λίγοι δικαστές αντιστέκονται, και στη σημασία του ρόλου των δικηγόρων υπεράσπισης οι οποίοι ύψωσαν ανάστημα, όχι μόνο τότε αλλά και σε άλλες μεγάλες δίκες τα τελευταία 200 χρόνια, λέει ο κ. Αναστασόπουλος. «Μας θυμίζει ποια είναι η αξία της Δικαιοσύνης και πόσες θυσίες έχουν κάνει άνθρωποι για αυτήν, μας θυμίζει την ουσία του έργου μας, θυμόμαστε πώς και πόσοι άνθρωποι στάθηκαν όρθιοι απέναντι στην εξουσία προκειμένου να προασπίσουν το δίκιο. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Πολυζωίδης, ο Τερτσέτης, εκείνη την ώρα έπαιξαν τη ζωή τους, βρέθηκαν κατηγορούμενοι οι ίδιοι», λέει η κ. Αναστασοπούλου, η οποία περιγράφει τη διαδικασία της παράστασης ως αναζωογονητική. Παράλληλα, δεν είναι μόνο η αξία της Δικαιοσύνης και το σθένος των υπερασπιστών της που υπογραμμίζεται μέσα από το έργο, αλλά και η ανάγκη για ομόνοια, όπως και η ροπή στην εμφυλιακή διχόνοια, κάτι με το οποίο ως λαός παλεύουμε κατά καιρούς μέχρι σήμερα. Σε μια από τις πιο συγκλονιστικές  στιγμές της παράστασης, ο γυναικείος χορός τραγουδά στίχους που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός στον «Υμνο εις την Ελευθερίαν». 

«Θυμόμουν πάρα πολύ καλά το “αν μισούνται ανάμεσό τους, δεν τους πρέπει λευτεριά”, αυτό που λέει ο Σολωμός ισχύει μέχρι σήμερα», σημειώνει ο κ. Ρέππας. «Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν επιτρέπουμε στους αντίθετους από εμάς να έχουν κάνει λάθος, τους θεωρούμε από χέρι πουλημένους, τους θεωρούμε δόλιους». Η κ. Αναστασοπούλου δηλώνει πως το μήνυμα του έργου είναι ενωτικό – έχει να κάνει με την πατρίδα, με τη Δικαιοσύνη και πάνω απ’ όλα με την ομόνοια του λαού. «Να δουλέψουμε όλοι μαζί με αγάπη μεταξύ μας για να κάνουμε κάτι καλύτερο. Αυτή νομίζω ότι είναι η δύναμη του έργου, γι’ αυτό μας συνεπαίρνει αυτό το πρότζεκτ, μας θυμίζει τα ουσιώδη», επισημαίνει.

Ορθιοι δύο εκ των πρωταγωνιστών, οι Γιώργος Πυρομάλλης (Αναστάσιος Πολυζωίδης) και Δημήτρης Βαλάσης (Εδουάρδος Μάσον). Η παρακαταθήκη του Κολοκοτρώνη κατά της διχόνοιας

Την προηγούμενη εβδομάδα, η ομάδα κατάφερε να «κλείσει» το Ηρώδειο για την παράσταση του Σεπτεμβρίου, της οποίας το εισιτήριο… δεν θα έχει αντίτιμο. Ο κ. Αναστασόπουλος, ο οποίος γνωρίζει όλους τους συμμετέχοντες με τα μικρά τους ονόματα, ήθελε πολύ να ανέβει το έργο στο εμβληματικό Ηρώδειο. «Πέραν του ότι είναι ανοιχτός χώρος και σε μία παράσταση μπορεί να το παρακολουθήσει πολύς κόσμος γιατί είναι το πιο μεγάλο ανοιχτό θέατρο, έχει και έναν άλλο συμβολισμό, τουλάχιστον για μένα –είναι δίπλα στην Πνύκα», λέει στην «Κ». Στην Πνύκα, συμπληρώνει, «ο Κολοκοτρώνης έδωσε σε ακροατήριο νέων την τελευταία του μεγάλη ομιλία πριν πεθάνει, στην οποία έλεγε να αφήσουν οι Ελληνες πίσω τη διχόνοια».

Η παράσταση είναι ακόμα μακριά, αλλά οι επίδοξοι, έστω και για μία βραδιά, ηθοποιοί αγχώνονται γιατί όσο κι αν είναι εκπαιδευμένοι στη δικαστική αγόρευση, στην παράσταση δεν θα παίζουν τους εαυτούς τους. «Είναι εντελώς διαφορετικό να αγορεύεις σε δικαστήριο και εντελώς διαφορετικό να αγορεύεις σε θεατρική παράσταση», λέει ο κ. Καραγιάννης –ο οποίος όλως τυχαίως πρόσφατα υποδύθηκε δικηγόρο στην τηλεοπτική σειρά «Αγριες μέλισσες»– τονίζοντας πως όλοι είναι πρόθυμοι, ανοιχτοί, ενώ έχουν και πολλές ιδέες. 

«Ε βέβαια έχω άγχος», λέει στην «Κ» ο ποινικολόγος Γιώργος Πυρομάλλης, ο οποίος υποδύεται με επιβλητικό τρόπο τον Αναστάσιο Πολυζωίδη, τον οποίο ρόλο αναφέρει πως βρίσκει πολύ γοητευτικό επειδή υπερασπίστηκε το δίκαιο με κάθε τρόπο. «Δεν ήταν δικαστής, νομομαθής ήταν, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει την ακεραιότητά του», καθώς ήταν εχθρός του Κολοκοτρώνη, «αλλά έκανε αυτό που πρέπει να κάνει κάθε δικαστής», δηλώνει ο κ. Πυρομάλλης. 

Παρά την αρχική του επιφύλαξη, ο κ. Αναγνωστόπουλος, πρόεδρος της Ενωσης Ελλήνων Ποινικολόγων και καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΕΚΠΑ, θα υποδυθεί εντέλει τον συνήγορο του Κολοκοτρώνη, Π. Βαλσαμάκη. Στην πρόβα ξέρει το μεγαλύτερο μέρος από τα λόγια του ήδη απέξω. 
«Αγχος εννοείται ότι έχουμε, αλλά ευελπιστούμε ότι οι θεατές θα μας δουν με συμπάθεια ως φιλότιμους ερασιτέχνες», αναφέρει για τους ίδιους τους νομικούς, τονίζοντας πως οι υπόλοιποι συντελεστές είναι καταξιωμένοι στον χώρο τους. Ο κ. Αναστασόπουλος, «πατέρας» της ιδέας της παράστασης, δηλώνει ενθουσιασμένος. «Νιώθω περηφάνια», λέει στην «Κ», «για το επάγγελμά μας, τη δουλειά μας, τους συναδέλφους – και αγωνία να φτάσουμε στο τέλος και να πάνε όλα καλά».

Πηγή: kathimerini.gr