Του Επαμεινώνδα Ατσαβέ, Δικηγόρου, Υποδιοικητή του ΕΤΕΑΕΠ

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο 2ου τεύχους το magazinο Με Το Δικηγόρο, το οποίο είναι διαθέσιμο ηλεκτρονικά εδώ.

Η βασική κριτική του δικηγορικού σώματος στον ν.4387/2016 είναι ότι οδηγούσε στην αφαίμαξη των εισοδημάτων των δικηγόρων. Ειδικότερα η  ασφαλιστική επιβάρυνση, λόγω της σύνδεσης των εισφορών με το εισόδημα, σε συνδυασμό με την φορολογική επιβάρυνση, οδηγούσε το 70% και άνω του εισοδήματός μας στο κράτος. Παράλληλα τα χαμηλά ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων, ειδικά για όσους δήλωναν υψηλά εισοδήματα, έχοντας και πολλά χρόνια ασφάλισης, καταδεικνύουν την έλλειψη ανταποδοτικότητας του συστήματος και δημιουργούν ασφαλιστικό αντικίνητρο υπαγωγής στην ασφάλιση, αλλά και απόκρυψης εισοδημάτων. Είναι ενδεικτικό ότι τα τελευταία έτη εφαρμογής του νόμου 4387/2016, η συνολική συνεισφορά των αυτοαπασχολουμένων και ελεύθερων επαγγελματιών στο ασφαλιστικό σύστημα ανέρχεται μόλις στο 16%, σε σχέση με τους μισθωτούς.

Η κριτική αυτή έγινε δεκτή και από το Συμβούλιο της Επικρατείας, όπου με τις γνωστές αποφάσεις του, υποχρεώνει την νέα Κυβέρνηση, να νομοθετήσει, αλλάζοντας και μετατρέποντας το ασφαλιστικό μας σύστημα, προς ένα δίκαιο και ανταποδοτικό σύστημα, προς όφελος όλων των ασφαλισμένων και των κοινωνικών ομάδων. Ειδικότερα στον σχεδιασμό της Κυβέρνησης περιλαμβάνεται:

1. Αυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις, στις περιπτώσεις που το άθροισμα επικουρικής-κύριας υπερέβαινε τα 1300 ευρώ και είχε περικοπεί, βάσει του νόμου 4387/2016.
2. Αύξηση των ποσοστών αναπλήρωσης για τις κύριες συντάξεις σε όσους είχαν πολλά έτη ασφάλισης
3. Νέο, απλό και καινοτόμο σύστημα εισφορών των αυτοαπασχολούμενων.

Ειδικότερα, αποσυνδέεται η υποχρέωση καταβολής εισφορών από  το εισόδημα, αλλά και τα έτη ασφάλισης, δημιουργώντας επίπεδα εισφορών τόσο για την κύρια σύνταξη, όσο και για την επικουρική και το εφάπαξ. Έκαστος μπορεί να χτίσει την σύνταξη που επιθυμεί είτε μέσω του αναδιανεμητικού συστήματος, που ισχύει στις κύριες συντάξεις, είτε της νοητής κεφαλαιοποίησης, μέσω των ατομικών μερίδων ασφάλισης στις επικουρικές, όπως και το εφάπαξ. Το κατώτατο επίπεδο εισφορών, σε συνδυασμό με την μείωση της φορολογίας, σαφώς και καταλήγει σε θετικό πρόσημο, ακόμα και για τα χαμηλά εισοδήματα, κάτω των 10.000 ευρώ. Ήδη το σύστημα αυτό το επιδοκίμασαν οι εκπρόσωποι των φορέων των αυτοαπασχολουμένων με κοινή τους δήλωση.

Παράλληλα, αποσυνδέεται η αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από τον κατώτατο μισθό, ενώ προβλέπεται ειδική ρύθμιση και χαμηλότερο επίπεδο εισφορών για τους νεοεισερχόμενους στο επάγγελμα, με την κατάργηση της υποχρέωσης επιστροφής της εισφοράς τους για το μέλλον, όπως ισχύει μέχρι σήμερα με τον νόμο 4387/2016. Μάλιστα, από το δεύτερο επίπεδο εισφορών και πάνω, η εισφορά υγείας, παραμένει σταθερή, οδηγώντας το υπόλοιπο μέρος των καταβαλλόμενων εισφορών, εκάστου επιπέδου εισφορών, στον υπολογισμό της ανταποδοτικής σύνταξης και στην αύξηση αυτής, παρέχοντας ασφαλιστικό κίνητρο επιλογής ανωτέρας κατηγορίας εισφοράς.

Ειδικά για τους δικηγόρους, περιλαμβάνονται μέχρι τώρα στα σχέδια της Κυβέρνησης:

1. Ο συμψηφισμός των γραμματίων προκαταβολής εισφορών με τις καταβλητέες εισφορές. Εφόσον, μέσω των γραμματίων προκαταβληθούν παραπάνω εισφορές από την επιλεγείσα κατηγορία εισφορών, το υπερβάλλον ποσό είτε θα συμψηφίζεται με επόμενη χρήση, είτε θα επιστρέφεται στον ασφαλισμένο κατ'επιλογή του.
2. Η υποχρέωση προκαταβολής εισφορών για τους εμμίσθους δικηγόρους εξαντλείται εφόσον καταβληθεί από την έμμισθη σχέση τους, τόσο από την εισφορά εργοδότου, όσο και εργαζομένου (13,37% για τον εργοδότη-εντολέα και 6,67% για τον έμμισθο δικηγόρο) τουλάχιστον το ποσό των 210 ευρώ μηνιαίως, που αποτελεί και το ελάχιστο επίπεδο εισφορών των αυτοαπασχολουμένων. Σε περίπτωση που αυτό επιτευχθεί, δεν υπάρχει υποχρέωση καταβολής εισφορών από την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος.
3. Με την ενσωμάτωση του ΕΤΕΑΕΠ στον ΕΦΚΑ και την δημιουργία του e–ΕΦΚΑ, μεσοπρόθεσμα εκδίδεται ενιαίο ειδοποιητήριο εισφορών, με μία ταυτότητα πληρωμής, ενώ και οι προκαταβληθείσες εισφορές εκ των γραμματίων προείσπραξης, θα μπορούν να συμψηφίζονται με το σύνολο των ασφαλιστικών υποχρεώσεων των δικηγόρων σε κύρια, επικουρική σύνταξη και εφάπαξ.
4. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών, μελετάται η αναμόρφωση του καθεστώτος των τίτλων κτήσης. Ως γνωστόν σήμερα οι τίτλοι κτήσης ισχύουν μέχρι του ποσού των 10.000 ευρώ με υποχρέωση καταβολής εισφοράς τόσο για την κύρια ασφάλιση, όσο και για την υγεία. Η πρόταση είναι η σημαντική μείωση του άνω ποσού, με την ταυτόχρονη κατάργηση υποχρέωσης καταβολής εισφορών. Η λύση αυτή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και να περιλαμβάνει και τους ασκούμενους δικηγόρους.

Σε κάθε περίπτωση, ο σχεδιασμός του κυβερνητικού επιτελείου, θα ολοκληρωθεί, εφόσον ολοκληρωθούν οι αναλογιστικές μελέτες, που απαιτούν οι άνω παρεμβάσεις, αλλά και η μελέτη επάρκειας του συστήματος και των παροχών. Ο δρόμος για τον καθιέρωση ενός σύγχρονου, δίκαιου και ανταποδοτικού συστήματος δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης, έχει ήδη ανοίξει.