του Δημήτρη Χ. Παξινού, Πρώην Προέδρου Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών

Πρώτη δημοσίευση: protothema.gr

Όταν η πολιτισμένη ανθρωπότητα παίρνει στα χέρια της υπεύθυνα την απονομή της δικαιοσύνης, η πολιτεία ως επίσημος εκφραστής της βούλησης κάθε οργανωμένης κοινωνίας ψήφισε νόμους οι οποίοι επιδιώκουν την διασφάλιση της εννόμου τάξεως καθώς και την ομαλή και αρμονική συμβίωση των πολιτών μεταξύ τους.

Ο επιβαλλόμενος εξαναγκασμός για την τήρηση των νόμων, η επιβολή κυρώσεων εναντίον των παραβατών και λύσεις των διαφόρων θεμάτων, που ανακύπτουν, ανατέθηκαν στα δικαστήρια ή σε άλλα αρμόδια πολιτικά όργανα τα απονέμουν την Δικαιοσύνη.

Έργο της Δικαιοσύνης η διερεύνηση και αποκάλυψη της αντικειμενικής αλήθειας με την ακριβοδίκαιη εκτίμηση των αποδείξεων και η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των νόμων.

Η Δικαιοσύνη είναι μια ιδέα ηθική, που υψώνει την ελευθερία ως θεμελιακή προϋπόθεση για την ισότητα των ανθρώπων σε ένα κράτος δικαίου. Είναι η τέχνη του αγαθού και του ίσου. Όμως είναι έργο ανθρώπινο η απονομή του δικαίου και οι άνθρωποι μόνο προς το ανθρώπινο ιδεώδες έχουν δικαίωμα να ατενίσουν, όχι προς το απόλυτο, που θα έχει ως αποτέλεσμα την τελειότητα της Δικαιοσύνης.

Όλοι όσοι υπηρετούν την Δικαιοσύνη με οποιαδήποτε ιδιότητα, φέρουν μεγάλη ευθύνη. Και ο δικηγόρος που θα υπερασπισθεί τα δίκαια του εντολέα του, πάντοτε όμως στα πλαίσια της ηθικής τάξης και δεοντολογίας, διότι αλλιώς κινδυνεύει να παραπλανήσει την Δικαιοσύνη. Και ο Εισαγγελέας, που θα υποστηρίξει την κατηγορία, μόνο όμως αν η δικαστική του συνείδηση το επιτρέπει να την υποστηρίξει. Και ο δικαστής που πριν διατυπώσει την έγγραφη απόφασή του σε οποιαδήποτε υπόθεση οφείλει να εκδώσει μια άλλη απόφαση βγαλμένη από τα έγκατα της ψυχής του με γνώμονα την αυτοκριτική. Εκείνοι που δεν είναι σε θέση να κρίνουν εαυτούς είναι ακατάλληλοι να κρίνουν τους συνανθρώπους τους.

Είμαστε σήμερα ευχαριστημένοι από την κατάσταση στην Δικαιοσύνη; Όχι, κατ’ ουδένα τρόπο, γιατί υπεισέρχονται ποικίλοι παράγοντες. Από την χαλαρότητα κάποιων δικαστών, την στρεψοδικία κάποιων δικηγόρων, την εύνοια του νομοθέτη, σε κάποιους μεγαλοσχήμονες, την πίεση με κάθε μέσο και τρόπο των παραπεμπομένων σε δίκη. Αποτέλεσμα η μεγάλη καθυστέρηση, η παραγραφή των αδικημάτων. Δεν είναι δυνατόν να αναβάλλεται 10 ή 12 φορές συζήτηση μιας υπόθεσης και με διάφορες αστείες αιτιολογίες έως ότου επέλθει ο χρόνος παραγραφής. Συζητείται η παράταση του ωραρίου κατά δύο ώρες, όπως και στο παρελθόν. Θα έπρεπε όμως πρώτα να διαπιστωθεί πόσες υποθέσεις εκδικάζονται καθημερινά και αν αυτό είναι τυχαίο, πόσες αναβάλλονται, και για ποιο λόγο. Να ελεγχθούν οι υπαίτιοι πειθαρχικά και ενδεχομένως ποινικά, όταν αποδεικνύεται δόλος. Εάν οφείλεται σε ανικανότητα να τοποθετηθεί σε θέση ακίνδυνη στο Δημόσιο.

Ο ένας μεταθέτει την ευθύνη στον άλλον. Δεν είναι δυνατόν για κάποιους κακούς δικαστές και κακούς δικηγόρους να υπάρχει αρνησιδικία, αυτού του μεγέθους, με θύματα την ελληνική κοινωνία και το κράτος δικαίου που υφίσταται συνεχείς εκπτώσεις. Το κράτος δικαίου αποτελεί την ουσία της αρετής, αναφέρομαι ιδιαίτερα στην αρετή δηλαδή στην αυθεντικά ηθική πράξη που την συνθέτουν κατά τον Παπανούτσο, η επίγνωση, η ειλικρίνεια και η συνέπεια.

Η αγωνία και το στίγμα του εκάστοτε υπουργού Δικαιοσύνης είναι η λιγότερο βραδεία απονομή της. Η ποιότητά της έρχεται μετά. Κώδικες επί Κωδίκων για την αναμόρφωσή τους και επιτροπές προς τούτο. Καμία όμως προσπάθεια δεν επιτυγχάνει διότι κανείς δεν θέλει να θίξει τα κακώς κείμενα, που είναι η εμπεδωμένη αταραξία και νιρβάνα των πραγμάτων. Φαινόμενο της εποχής κι αυτό, ιδιαίτερα θλιβερό όμως, για την όλη κατάσταση.

Ευχή όλων είναι να στέκονται οι δικαστές στο ύψος των περιστάσεων και οι δικηγόροι να μάχονται για την εθνική και πολιτική ελευθερία, την ισονομία και την αρετή. Χρειάζεται όμως και η συμβολή της πολιτείας, που θα πρέπει να ψηφίζει νόμους, που να εμπνέουν σεβασμό αλλά και της κοινωνίας που θα πρέπει να σκέπτεται ηθικά και έντιμα. Και τότε η Δικαιοσύνη θα ευδοκιμεί προς το συμφέρον όλων.