Το AI ACT αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο νομοθέτημα παγκοσμίως που ρυθμίζει την τεχνητή νοημοσύνη και θέτει παγκοσμίως τις βάσεις για την νόμιμη εφαρμογή της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως και με τον ΓΚΠΔ, επέδειξε γρήγορα αντανακλαστικά, καθορίζοντας ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο για την ανάπτυξη, τη διάθεση στην αγορά, τη θέση σε λειτουργία και τη χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης εντός της Ένωσης, κατά τρόπο σύμφωνο με τις αξίες της Ένωσης και διασφαλίζοντας τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.

O Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη διέπεται από την ταξινόμηση των συστημάτων της τεχνητής νοημοσύνης και τον διαχωρισμό τους με βάση την επικινδυνότητα τους. Έτσι, τα συστήματα αυτά διακρίνονται σε συστήματα μη αποδεκτού κινδύνου, υψηλού κινδύνου, περιορισμένου κινδύνου και ελάχιστου κινδύνου ενώ ρητά καταγράφονται και εντάσσονται στις ως άνω κατηγορίες και οι πιο γνωστές και κοινές χρήσεις τους. Τα συστήματα εκείνα που χαρακτηρίζονται ως μη αποδεκτού κινδύνου θα πρέπει να συμμορφώνονται με έναν μακρύ κατάλογο υποχρεώσεων πριν και μετά τη διάθεσή τους στην αγορά, τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης περιορισμένου κινδύνου υπόκεινται σε ορισμένες υποχρεώσεις διαφάνειας, ενώ τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης ελάχιστου έως μηδενικού κινδύνου μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα.

Ειδικά για όσον αφορά τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης που αφορούν την δικαιοσύνη το AI ACT τα χαρακτηρίζει ως υψηλού και όχι ως μη αποδεκτού κινδύνου. Αυτό σημαίνει ότι τα προγράμματα ΤΝ που αφορούν την δικαιοσύνη θα πρέπει μεν να συμμορφώνονται σε κάποιες υποχρεώσεις διαφάνειας αλλά είναι κατ’αρχήν αποδεκτά εφόσον συνδράμουν απλώς τις δικαστικές αρχές. Ο χαρακτηρισμός αυτός βέβαια, δεν εκτείνεται και στις αμιγώς διοικητικές δραστηριότητες που αφορούν την δικαιοσύνη, καθώς αυτές μπορούν να χρησιμοποιούνται ελεύθερα. Αντιθέτως, κάθε χρήση προγράμματος ΤΝ που αποσκοπεί στο να αντικαταστήσει τον άνθρωπο δικαστή ή όπου παρεμβαίνει ουσιωδώς στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων δεν χαρακτηρίζεται ως αποδεκτή.

Ειδικότερα, στο άρθρο 61 ορίζεται ότι: «Ορισμένα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για την απονομή δικαιοσύνης και τις δημοκρατικές διαδικασίες θα πρέπει να ταξινομηθούν ως υψηλού κινδύνου, λαμβανομένου υπόψη του δυνητικά σημαντικού αντικτύπου τους στη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τις ατομικές ελευθερίες, καθώς και στο δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου. Ειδικότερα, για την αντιμετώπιση των κινδύνων δυνητικών προκαταλήψεων, σφαλμάτων και αδιαφάνειας, ενδείκνυται να χαρακτηριστούν ως υψηλού κινδύνου τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται για χρήση από δικαστική αρχή ή για λογαριασμό δικαστικής αρχής με σκοπό την παροχή συνδρομής σε δικαστικές αρχές κατά την έρευνα και την ερμηνεία των πραγματικών περιστατικών και του νόμου και κατά την εφαρμογή του νόμου σε συγκεκριμένο σύνολο πραγματικών περιστατικών. Τα συστήματα ΤΝ που προορίζονται να χρησιμοποιηθούν από φορείς εναλλακτικής επίλυσης διαφορών για τους σκοπούς αυτούς θα πρέπει επίσης να θεωρούνται υψηλού κινδύνου, όταν τα αποτελέσματα των διαδικασιών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών παράγουν έννομα αποτελέσματα για τα μέρη. Η χρήση εργαλείων ΤΝ μπορεί να στηρίξει την εξουσία λήψης αποφάσεων των δικαστών ή τη δικαστική ανεξαρτησία, αλλά δεν θα πρέπει να την υποκαταστήσει: η τελική λήψη αποφάσεων πρέπει να παραμείνει δραστηριότητα κατευθυνόμενη από τον άνθρωπο. Ο χαρακτηρισμός συστημάτων ΤΝ ως υψηλού κινδύνου δεν θα πρέπει, ωστόσο, να επεκταθεί σε συστήματα ΤΝ που προορίζονται για αμιγώς βοηθητικές διοικητικές δραστηριότητες οι οποίες δεν επηρεάζουν στην πράξη την απονομή της δικαιοσύνης σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως η ανωνυμοποίηση ή η ψευδωνυμοποίηση δικαστικών αποφάσεων, εγγράφων ή δεδομένων, η επικοινωνία μεταξύ των μελών του προσωπικού ή η εκτέλεση διοικητικών καθηκόντων».

Ο Κανονισμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 12 Ιουλίου του 2024 με έναρξη ισχύος εντός είκοσι ημερών από τη δημοσίευση του και έναρξης εφαρμογής του στις 2 Αυγούστου του 2026.

Σύμφωνα τέλος, με εξαγγελίες της Ελληνικής Κυβέρνησης δια του Υφυπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κωνσταντίνου Κυρανάκη, η Ελλάδα θα είναι από της πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα ενσωματώσει το AI ACT στην εγχώρια της νομοθεσία, και δη στις αρχές του 2025.