Η Επιτροπή Ειρηνοδικών απέστειλε στο Δ.Σ. της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων εισήγηση για τα θέματα του επαναπροσδιορισμού των εκκρεμών αιτήσεων του ν. 3869/2010 (υπερχρεωμένα νοικοκυριά) και για το νέο Πτωχευτικό Κώδικα.
Αξιότιμα μέλη του ΔΣ της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων
Την 6.11.2020 ψηφίστηκε ο ν. 4745/2020 (ΦΕΚ Α΄214/2020) «Ρυθμίσεις για την επιτάχυνση της εκδίκασης εκκρεμών υποθέσεων του ν. 3869/2010, σύμφωνα με τις επιταγές της παρ. 1 του άρθρου 6 της Ε.Σ.Δ.Α., ως προς την εύλογη διάρκεια της πολιτικής δίκης, τροποποιήσεις του Κώδικα Δικηγόρων και άλλες διατάξεις». Στην νομοθετική παρέμβαση συνεισέφερε Ομάδα Εργασίας που συστήθηκε με την ΥΑ 93724/φ.335/19.12.2019 και αντικείμενο τη μελέτη και την πρόταση λύσεων επί του δικονομικού πλαισίου εκδίκασης των διαφορών του ν. 3869/2010 «Ρύθμιση των οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων και άλλες διατάξεις και την εναρμόνιση προς στις επιταγές της παρ. 1 του άρθρου 6 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου», η οποία περαίωσε τις εργασίες της και κατέθεσε πόρισμα στις αρμόδιες αρχές του Υπ. Δ/Νης.
Στα κυριότερα χαρακτηριστικά του νόμου, σύμφωνα και με το πόρισμα της Ομάδας, περιλαμβάνονται: α. η αίτηση επαναπροσδιορισμού της αίτησης του ν. 3869/2010 που εκκρεμεί σε απώτερο χρόνο της 15.6.2021, υποβάλλεται σε ηλεκτρονική πλατφόρμα και με ηλεκτρονικές κοινοποιήσεις της, β. εισάγεται ο θεσμός προθεσμιών ενέργειας για τους διαδίκους, προκειμένου να καταθέσουν τα μέσα επίθεσης και άμυνάς τους, γ. προτάσσεται η έγγραφη διεξαγωγή της δίκης, με παράλληλη δυνατότητα εξέτασης μαρτύρων, δ. διαφυλάσσεται η δημοσιότητα της διαδικασίας και ε. τίθενται οι Κανονισμοί Λειτουργίας έκαστου Ειρηνοδικείου, ως δικλείδα ασφαλείας για την χρέωση των συναδέλφων Ειρηνοδικών μετά την 15.6.2021, όταν και θα είναι κατηργημένος ο παλαιός προσδιορισμός των υποθέσεων του ν. 3869/2010, προς αποφυγή διπλών πινακίων.
Οι ανωτέρω ρυθμίσεις κρίθηκε ότι εναρμονίζονται με τις συνταγματικές αρχές, αλλά, και, υπερνομοθετικής ισχύος, διατάξεις της ΕΣΔΑ, σύμφωνα με την υπ’ αρ. 36/2020 απόφαση ΔιοικΟλΑΠ, ενώ, και η ιδιαίτερη μνεία της για τους Κανονισμούς Λειτουργίας στην χρέωση της νέας διαδικασίας, που, περιλήφθηκε και στο κείμενο του νόμου, στο αρ. 4ΙΒ παρ. 1 εδ. τελ., αποτελεί αδιαμφισβήτητη δικαίωση των προσπαθειών της Ομάδας Εργασίας, η οποία, το πρώτον, ανέδειξε και πέτυχε την ανάγκη τήρησής τους.
Το σύνολο των ανωτέρω διαδικαστικών πράξεων συνιστούν την πρώτη προσπάθεια συγκέντρωσης ολοκληρωμένου «ηλεκτρονικού φακέλου» στην πολιτική δίκη, χωρίς φυσική παρουσία στα Ειρηνοδικεία, εφόσον, η διαδικασία αφετεριάζεται, με την αίτηση επαναπροσδιορισμού και τις κοινοποιήσεις της, αποκλειστικά, με ηλεκτρονικά μέσα, ενώ, και η εξέλιξή της, με την κατάθεση προτάσεων και το κλείσιμο της δικογραφίας, μπορεί, ομοίως, να λάβει χώρα ηλεκτρονικά στα Ειρηνοδικεία που είναι ενταγμένα στο ΟΣΔΥ ΠΠ. Η δυνατότητα δημιουργίας ηλεκτρονικού φακέλου, πέραν της προφανούς εκσυγχρονιστικής καινοτομίας, συμβαδίζει και με τις εξαιρετικές συνθήκες που αντιμετωπίζει η χώρα μας με τον ιό COVID -19. Συνοπτικά, επί της νέας διαδικασίας:
Α. Οι προθεσμίες ενέργειας στις εκκρεμείς αιτήσεις του ν. 3869/2010
Η εισαγωγή προθεσμιών ενέργειας για τους διαδίκους τόσο στην ηλεκτρονική αίτηση επαναπροσδιορισμού - επίσπευσης όσο και στην κατάθεση των προτάσεων, που ακολουθεί, αποτελεί, επίσης, σημαντική καινοτομία του ν. 4745/2020. Και στις δύο περιπτώσεις, η άπρακτη πάροδος της προθεσμίας ενέργειας, λόγω ακριβώς της νομικής της φύσης, συνέχεται με έκπτωση από το δικαίωμα της επιχειρητέας πράξης, κατ’ αρ. 151 ΚΠολΔ. Έτσι στη μεν αίτηση επαναπροσδιορισμού ο αιτών απωλύει το δικαίωμά του να επισπεύσει την αίτηση ν. 3869/2010 στις, δε, προτάσεις, απωλύει το δικαίωμα κατάθεσής τους, με συνέπεια να ερημοδικάζεται.
Με την εφαρμογή προθεσμιών ενέργειας στην ηλεκτρονική αίτηση επαναπροσδιορισμού διαχωρίζονται οι εκκρεμείς υποθέσεις του ν. 3869/2010 σε όσες πρόκειται να συζητηθούν και σε όσες παρέλκει η ρύθμιση, εκκαθαρίζονται, επάλληλα, τα πινάκια και αποκρυσταλλώνεται η αληθής εικόνα τους, που, σε διαφορετική περίπτωση, θα ήταν «θολή», ακόμα και σε βάθος δεκαετίας με το σύστημα των ρητών δικασίμων και την εκεί άπαξ συγκέντρωση της ρύθμισης. Έτσι, αν λ.χ., σε ένα Ειρηνοδικείο φέρονται να εκκρεμούν 2.000 αιτήσεις σε βάθος χρόνου, με το πέρας της διαδικασίας θα διαφανεί και θα απομείνει ο πραγματικός αριθμός των ώριμων προς συζήτηση υποθέσεων, ιδίως, αν ληφθούν υπόψη, μεταβολές στο μεσοδιάστημα, όπως, παραιτήσεις λόγω εξωδικαστικής διευθέτησης, διπλοεγγραφές, θάνατοι κ.ο.κ.. Συγχρόνως, με την κατάθεση προτάσεων σε συγκεκριμένη προθεσμία ενέργειας κάθε διάδικος, επωμίζεται, καταρχήν, το βάρος εισφοράς του υλικού που θεωρεί επωφελές για την παραδοχή των ισχυρισμών του, ενώ, εξ αποτελέσματος, και στις δύο περιπτώσεις, αξιοποιείται, ενεργητικά, το διάστημα που μεσολαβεί από την κατάθεση της αιτήσεως έως την απώτερη της 15.6.2021 συζήτησή της, εντός καθορισμένης δικονομικής δραστηριότητας.
Β. Η έγγραφη διεξαγωγή
Οι όροι «προφορικότητα» και «γραπτότητα» αναφέρονται, μεν, στην εν γένει εξωτερική μορφή της διαδικασίας της πολιτικής δίκης, κυρίως, όμως, αφορούν στον «τύπο» που πρέπει να περιβληθούν οι διαδικαστικές πράξεις των διαδίκων για να είναι έγκυρες και, ιδίως, οι πραγματικοί τους ισχυρισμοί και τα αιτήματά τους. Ως «προφορικότητα» νοείται η δια ζώσης δήλωση του αντικειμένου της διαδικαστικής πράξεως στο ακροατήριο, προς την οποία αντιδιαστέλλεται η «γραπτότητα», κατά την οποία τα κρίσιμα πραγματικά περιστατικά εισφέρονται εγγράφως. Και οι δύο έννοιες αφορούν στην «συζήτηση» της υπόθεσης και, ακριβώς γι’ αυτό, δεν συνέχονται με έτερες διαδικαστικές πράξεις του συνόλου της έννομης σχέσης της δίκης, όπως, μεταξύ άλλων, η αποδεικτική διαδικασία. Έτσι, λ.χ. η εξέταση μαρτύρων στην προφορική διεξαγωγή παρεμβάλλεται της συζήτησης, διακόπτοντας τη δραστηριότητα των διαδίκων, ενώ, στην έγγραφη έπεται αυτής.
Με την αύξηση της συνήθους αρμοδιότητας των Ειρηνοδικείων που επήλθε με το αρ. 2 ν. 3994/2011 , από το ποσό των 12.000,00 ευρώ στο ποσό των 20.000,00 ευρώ, εκ των παραδοσιακών απλουστεύσεων της διαδικασίας ενώπιον τους, η δυνατότητα αυτοπρόσωπης παράστασης υπέστη ένα «πρώτο ρήγμα», ενώ, με το αρ. 20 ν. 4055/2012, που τροποποίησε το αρ. 740 ΚΠολΔ, η αρχική υπαγωγή στα Ειρηνοδικεία τεκμηρίου αρμοδιότητας για τις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας έπληξε, εκ νέου, τη δυνατότητα αυτή, με την καθιέρωση υποχρεωτικής σύμπραξης πληρεξουσίου και στις υποθέσεις της. Επιπλέον, με την εισαγωγή του ν. 4335/2015, η εν γένει αναβάθμιση του ρόλου του Δικηγόρου προκειμένου να επικουρεί τον εντολέα του στην έγγραφη προβολή των ισχυρισμών του εντός αποκλειστικών προθεσμιών ενέργειας, αφενός οδήγησε στην υποχρεωτικότητα κατάθεσης προτάσεων ενώπιον του Ειρηνοδικείου και αφετέρου απεμπόλησε, οριστικά, τη δυνατότητα αυτοπρόσωπης παράστασης, με την τροποποίηση του αρ. 94 ΚΠολΔ.
Ήδη, σήμερα ενώπιον του Ειρηνοδικείου είναι υποχρεωτική η κατάθεση προτάσεων και η σύμπραξη Δικηγόρου. Ως εκ τούτου, το πρότυπο δίκης του από δυνατότητα αμιγώς προφορικού έχει μεταβληθεί σε υποχρεωτικά μικτό, όπως ισχύει και στο έτερο μονομελές δικαστηριακό όργανο, το Μονομελές Πρωτοδικείο. Κατά κυριολεξία πρόκειται για γραπτό εν ευρεία έννοια, που σημαίνει ότι οι διάδικοι οφείλουν να προβάλλουν ισχυρισμούς και αιτήματα με τις προτάσεις τους, τα οποία δια ζώσης, προφορικά και περιληπτικά αναπτύσσονται, προκειμένου να καταγραφούν στα πρακτικά που, υποχρεωτικά, τηρούνται, τελειώνοντας το προφορικό, επίσης, εν ευρεία έννοια, σκέλος του. Το μικτό αυτό σύστημα, συνεπώς, προβλέπει διπλή προβολή των ισχυρισμών. Η αναγκαία περιαφή τους σε έγγραφη μορφή στις προτάσεις τελειούται με την προφορική έκθεσή τους και, αντίστοιχα, δεν νοείται νομότυπη προβολή στις προτάσεις, χωρίς προφορική ανάπτυξη, ούτε, δε, προφορική εισφορά, χωρίς έγγραφη ανάπτυξη.
Για τον λόγο αυτό, το μικτό σύστημα θεωρείται πολυτελές, ενώ, τηρουμένων των αναλογιών, τα ιδία ισχύουν και στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας ενώπιον του Ειρηνοδικείου, μεταξύ των οποίων και ο ν. 3869/2010. Έτσι, με την έγγραφη διεξαγωγή απλοποιείται, εν γένει, η διαδικασία εκδίκασής του προς τον σκοπό επιτάχυνσης, η, δε, αποδεικτική διαδικασία με την εξέταση μαρτύρων και διαδίκων, δογματικά, έπεται της έγγραφης προβολής των ισχυρισμών.
Γ. Αιτήσεις Μεταρρύθμισης απόφασης κατ’ αρθρ. 758 ΚΠολΔ και αιτήσεις απαλλαγής κατ’ αρθρ. 11 του ν. 3869/2010.
Συναφώς και με βάση την προηγηθείσα ανάλυση (υπό στοιχεία Α και Β) προτείνεται να ακολουθηθεί η διαδικασία αυτή, λόγω του οφέλους που θα έχει στην επιτάχυνση της διαδικασίας και την εκκαθάριση των εκκρεμών υποθέσεων και στις αιτήσεις μεταρρύθμισης απόφασης κατ’ αρθρ. 758 ΚΠολΔ του εν λόγω νόμου και αιτήσεις απαλλαγής κατ’ αρθρ. 11 του ν. 3869/2010, οι οποίες αποτελούν σημαντικό (πλην όμως χαμηλότερου αριθμού) μέρος των αιτήσεων του ν. 3869/2010. Ειδικότερα, προτείνεται, κατόπιν νομοθετικής παρέμβασης, οι εν λόγω υποθέσεις που εκκρεμούν μετά τις 15.6.2021 να επαναπροσδιορίζονται με κλήση του οφειλέτη-αιτούντος και να τηρείται και γι’ αυτές η διαδικασία των αρθρ. 4Η έως 4ΙΔ στα πρότυπα του ν. 4745/2020.
Δ. Η εναρμόνιση των Κανονισμών Λειτουργίας
Τέλος, απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχία της νέας διαδικασίας, αποτελεί σύμφωνα με το αρ. 4ΙΒ παρ. 1 εδ. τελ. ν. 4745/2020 και την υπ’ αρ. 36 ΔιοικΟλΑΠ, η τήρηση των Κανονισμών Λειτουργίας των Ειρηνοδικείων που θα την εφαρμόσουν. Τούτο, σημαίνει ότι πρέπει να εναρμονιστούν στα νέα δεδομένα, με την υιοθέτηση ανώτατου αριθμού υποθέσεων που θα εισάγονται στα νέα πινάκια, από 15.6.2021 και εντεύθεν, στα πρότυπα της «νέας τακτικής διαδικασίας», που ισχύει, ήδη, κατά τον ν. 4335/2015. Προκειμένου να συμβαδίσουν με την έγγραφη διεξαγωγή οι εκκρεμείς υποθέσεις του ν. 3869/2010 που θα επαναπροσδιοριστούν εκουσίως, δηλαδή, δεν θα περιλαμβάνουν στα πινάκιά τους ανώτατο αριθμό υποθέσεων με τη δυνητική και αβέβαιη πρόβλεψη δυνατότητας αναβολών, παραιτήσεων κ.ο.κ., που ίσχυε ως τώρα, αλλά, αντίθετα, ανώτατο, συγκεκριμένο αριθμό υποθέσεων για τις οποίες θα έχουν προκατατεθεί προτάσεις, χωρίς να είναι υποχρεωτική η παρουσία των πληρεξουσίων Δικηγόρων κατά την τυπική συζήτηση της υπόθεσης. Για τον αριθμό των υποθέσεων που θα εισαχθούν σε κάθε πινάκιο, όμως, σύμφωνα και με την ΔιοικΟλΑΠ, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η αναλογία των εκκρεμών αιτήσεων που θα επαναπροσδιοριστούν, σε σχέση με τον αριθμό των υπηρετούντων Ειρηνοδικών, ενώ, σε κάθε περίπτωση οι εναρμονισθέντες Κανονισμοί θα πρέπει να υποβληθούν προς έγκριση στην ΟλΑΠ, κατά το αρ. 17 παρ. 7 ΚΟΔΚΔΛ,
Παραδείγματα: α. Ειρηνοδικείο με ειδικό τμήμα 3869/2010, με 7 υπηρετούντες Ειρηνοδίκες, 2 δικασίμους τον μήνα για κάθε Ειρηνοδίκη, αντίστοιχα, με μέσο όρο 30 εγγεγραμμένες υποθέσεις 3869/2010 και 5.000 εκκρεμείς αιτήσεις μετά την 15.6.2021 και έως το 2030, ήτοι για (9 έτη Χ 3 τρίμηνα ανά δικαστικό έτος=) 27 δικαστικά τρίμηνα. Υπό την ισχύ του ν. 4745/2020 και με τις πλέον δυσοίωνες προβλέψεις 30% των υποθέσεων δεν θα επαναπροσδιοριστεί. Συνεπώς, συνολική εκκρεμότητα [5000 – (5000 Χ 30%=) 1500=] 3.500 αιτήσεις, εκ των οποίων αντιστοιχούν σε κάθε Ειρηνοδίκη (3.500 / 7=) 500 υποθέσεις για τις οποίες θα έχουν προκατατεθεί προτάσεις. Τις εκκρεμείς αυτές αιτήσεις, ο Προϊστάμενος του Ειρηνοδικείου μπορεί να κατανείμει σε πινάκια με μέγιστο αριθμό λ.χ. 8 ανά πινάκιο και, ως εκ τούτου, θα χρειαστούν [500 υποθέσεις για κάθε Ειρηνοδίκη / (8 υποθέσεις ανά πινάκιο χ 2 πινάκια τον μήνα) 16=] 31 μήνες, στρογγυλοποιημένα, για την περαίωση κοκ. Οι υποθέσεις του 3869/2010 θα εκκαθαριστούν σε (31/ 3=) σε 10 δικαστικά τρίμηνα, αντί των 27 δικαστικών τριμήνων που θα ίσχυαν χωρίς τον επαναπροσδιορισμό του ν. 4745/2020 και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη αναβολές, κλήσεις κ.ο.κ..
β. Ειρηνοδικείο χωρίς ειδικό τμήμα 3869/2010, με 7 υπηρετούντες Ειρηνοδίκες, 2 δικασίμους τον μήνα για κάθε Ειρηνοδίκη, αντίστοιχα, με μέσο όρο 16 εγγεγραμμένες υποθέσεις 3869/2010 και 2.000 εκκρεμείς αιτήσεις μετά την 15.6.2021 και έως το 2030, ήτοι για (9 έτη Χ 3 τρίμηνα ανά δικαστικό έτος=) 27 δικαστικά τρίμηνα. Υπό την ισχύ του ν. 4745/2020 και με τις πλέον δυσοίωνες προβλέψεις 30% των υποθέσεων δεν θα επαναπροσδιοριστεί. Συνεπώς, συνολική εκκρεμότητα [2000 – (2000 Χ 30%=) 600=] 1.400 αιτήσεις, εκ των οποίων αντιστοιχούν σε κάθε Ειρηνοδίκη (1.400 / 7=) 200 υποθέσεις για τις οποίες θα έχουν προκατατεθεί προτάσεις. Τις εκκρεμείς αυτές αιτήσεις, ο Προϊστάμενος του Ειρηνοδικείου μπορεί να κατανείμει σε πινάκια με μέγιστο αριθμό λ.χ. 5 ανά πινάκιο και, ως εκ τούτου, θα χρειαστούν [200 υποθέσεις για κάθε Ειρηνοδίκη/(4 υποθέσεις ανά πινάκιο χ 2 πινάκια τον μήνα) 10=] 20 μήνες, για την περαίωση κ.ο.κ.. Οι υποθέσεις του 3869/2010 θα εκκαθαριστούν σε (20/3=) σε 6,6 δικαστικά τρίμηνα, αντί των 27 δικαστικών τριμήνων που θα ίσχυαν χωρίς τον επαναπροσδιορισμό του ν. 4745/2020 και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη αναβολές, κλήσεις κ.ο.κ..
Τα ανωτέρω παραδείγματα είναι ενδεικτικά, αναδεικνύουν, όμως, την σημασία τηρήσεως των Κανονισμών Λειτουργίας, που επισήμανε η υπ’ αρ. 36/2020 απόφαση ΔιοικΟλΑΠ, και, εξ αρχής, είχε τονίσει και η Ομάδα Εργασίας στο Πόρισμά της, προκειμένου ο μέγιστος αριθμός χρέωσης για κάθε συνάδελφο Ειρηνοδίκη να μην ξεπεράσει, ετησίως, τις (8 υποθέσεις σε κάθε πινάκιο Χ 2 πινάκια τον μήνα Χ 9 μήνες του δικαστικού έτους=) 144 υποθέσεις για τα Ειρηνοδικεία που λειτουργεί τμήμα του ν. 3869/2010 (στις οποίες συμπεριλαμβάνονται οι υποθέσεις οι οποίες αναβάλλονται ή ματαιώνονται, μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4745/2020, σε δικάσιμο μετά από τις 15.6.2021, για τις οποίες η αίτηση επαναπροσδιορισμού κατατίθεται από την 1η.12.2020 ως και την 30ή.6.2021) στις οποίες όμως πρέπει να προστεθούν οι αναφερόμενες αιτήσεις μεταρρύθμισης και απαλλαγής, ώστε ο ανώτατος αριθμός χρέωσης να μην υπερβαίνει τις 180 υποθέσεις, και τις (5 υποθέσεις σε κάθε πινάκιο Χ 2 πινάκια τον μήνα Χ 9 μήνες του δικαστικού έτους=) 90 υποθέσεις για τα Ειρηνοδικεία που δεν λειτουργεί τμήμα, αντίστοιχα.
Ε. Συμπεράσματα
Συνεπώς, όσες υποθέσεις αναβάλλονται, οίκοθεν, λόγω του ιού COVID – 19, την τρέχουσα περίοδο, επαναπροσδιορίζονται αυτεπαγγέλτως, μεν, κατά το αρ. 60 ν. 4753/2020 με πράξη του Προέδρου του Δικαστηρίου και κατανέμονται στην πλέον σύντομη διαθέσιμη δικάσιμο, έως την συμπλήρωση, όμως, του ανώτατου αριθμού υποθέσεων που ισχύει, ήδη, για τα πινάκια αυτά. Σε περίπτωση που έχει καλυφθεί ο ανώτατος αριθμός υποθέσεών τους είναι δυνατός ο επαναπροσδιορισμός, επιμελεία του αιτούντα, έως και την 30.6.2021 με βάση την ειδική διάταξη του αρ. 4Δ παρ. 2 ν. 4745/2020. Έτσι, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος απώλειας δικαιώματος, αλλά, και προκειμένου να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των Ειρηνοδικείων, σκόπιμη είναι η ενημέρωση, εν ευθέτω χρόνω, από τις Διοικήσεις για τις υποθέσεις που επαναπροσδιορίστηκαν οίκοθεν έως την 15.6.2021 και για τη δυνατότητα εκούσιου επαναπροσδιορισμού τους έκτοτε, με καταληκτική ημερομηνία την 30.6.2021. 3. Με τις προθεσμίες ενέργειας για την κατάθεση αίτησης επαναπροσδιορισμού, σύμφωνα με το αρ. 4Δ παρ. 1 ν. 4745/2020, θα εκκαθαριστούν τα πινάκια των Ειρηνοδικείων καθόσον αφορά στις υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον τους μετά την 15.6.2021 και θα αποκρυσταλλωθεί ο πραγματικός αριθμός της εκκρεμότητάς τους. Το γεγονός αυτό είναι κομβικό για την επιτυχία του νόμου. Οι αιτήσεις επαναπροσδιορισμού κατατίθενται από 1.12.2020, κλιμακωτά, κατά τον χρόνο κατάθεσης της αρχικής αίτησης, έως την 31.5.2021. Η αίτηση επαναπροσδιορισμού διαβιβάζεται ηλεκτρονικά στη γραμματεία του δικαστηρίου, ενώπιον του οποίου εκκρεμεί η αίτηση ρύθμισης οφειλών, με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, ο Γραμματέας του οποίου συντάσσει πράξη κατάθεσης της αίτησης, την οποία και αναρτά στην ηλεκτρονική πλατφόρμα. Ενόψει της δυσλειτουργίας των Γραμματειών την τρέχουσα περίοδο, κρίνεται σκόπιμη η διερεύνηση της δυνατότητας παράτασης των προθεσμιών με επιμήκυνσή τους, προκειμένου να μπορέσουν τα Ειρηνοδικεία να ανταπεξέλθουν, οργανωτικά, στη νέα διαδικασία. 4. Το καταληκτικό σημείο της 15.6.2021 πρέπει να διατηρηθεί προς αποφυγή διπλών πινακίων. Όσες αιτήσεις είναι προσδιορισμένες σε προγενέστερο διάστημα συζητούνται με την παλαιά διαδικασία, χωρίς, να είναι δυνατή η χρέωση επιπλέον υποθέσεων της νέας διαδικασίας, λόγω πλήρωσης του ανώτατου αριθμού κατά τους υφιστάμενους Κανονισμούς, η οποία και θα ισχύει για τα νέα και ελευθερωμένα πινάκια, έκτοτε. Τέλος, 5. Έως την 15.6.2021 τα Ειρηνοδικεία που θα κληθούν να εφαρμόσουν την νέα διαδικασία σκόπιμο είναι να προσαρμόσουν τους Κανονισμούς Λειτουργίας τους σε έγγραφη διεξαγωγή του ν. 3869/2010, προκειμένουν να κατανέμονται, έκτοτε, τα νέα πινάκια με μέγιστο αριθμό υποθέσεων για τις οποίες θα έχουν προκατατεθεί προτάσεις. 2. Ο νΠτΚ στα ΕιρηνοδικείαΑ. Εισαγωγή Σημαντική μεταρρύθμιση και μια από τις βασικές διαφοροποιήσεις του ν. 4738/2020 «Ρύθμιση οφειλών και παροχή δεύτερης ευκαιρίας και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄207/27.10.2020) είναι ότι αρμόδια δικαστήρια για πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου καθίστανται τα Ειρηνοδικεία της χώρας. Στην παρ. 2 του άρθρου 78 του Νόμου προβλέπεται ότι μικρού αντικειμένου πτωχεύσεις ορίζονται αυτές στις οποίες ο οφειλέτης ικανοποιεί ένα από τα κριτήρια προσδιορισμού της πολύ μικρής οντότητας του άρθρου 2 του ν. 4308/2014 (Α΄ 251), σύμφωνα με το οποίο πολύ μικρές οντότητες είναι οι οντότητες οι οποίες κατά την ημερομηνία του ισολογισμού τους δεν υπερβαίνουν τα όρια δύο τουλάχιστον από τα ακόλουθα τρία κριτήρια: α) Σύνολο ενεργητικού (περιουσιακών στοιχείων): 350.000 ευρώ, β) Καθαρό ύψος κύκλου εργασιών: 700.000 ευρώ και γ) Μέσος όρος απασχολουμένων κατά τη διάρκεια της περιόδου: 10 άτομα. Συγχρόνως, αποκλειστικά και μόνο στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου ορίζεται προθεσμία δύο (2) μηνών για την έκδοση της απόφασης του δικαστηρίου (άρθρο 177παρ. 5).
Η διαδικασία κήρυξης των πτωχεύσεων μικρού αντικειμένου ορίζεται απλοποιημένη και δικαιολογεί διαδικαστικές και άλλες αποκλίσεις, ενώ, κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη διαδικασία ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου. Εκ πρώτης όψεως για το Ειρηνοδικείο ως Πτωχευτικό Δικαστήριο: α. Υποβάλλεται η αίτηση πτώχευσης μέσω του Ηλεκτρονικού Μητρώου Αφερεγγυότητας, στο οποίο και δημοσιεύεται για διάστημα 30 ημερών. Στην αίτηση πτώχευσης ο οφειλέτης, επί ποινή απαραδέκτου, συνυποβάλει τις οικονομικές του καταστάσεις. Αντίγραφο της αίτησης πτώχευσης επιδίδεται, εντός δέκα εργάσιμων ημερών, με φροντίδα του διαδίκου που επισπεύδει τη διαδικασία, στα λοιπά διάδικα μέρη, β. Αν δεν ασκηθεί (κύρια ή πρόσθετη) παρέμβαση, η αίτηση γίνεται δεκτή με απόφαση του πτωχευτικού δικαστηρίου με μόνη τη διαπίστωση παρόδου της ως άνω προθεσμίας δημοσίευσης. Δεν εισάγεται η υπόθεση σε ρητή δικάσιμο. Ο Ειρηνοδίκης ελέγχει αν η αίτηση είναι νόμιμη, ήτοι, να εμπίπτει στην έννοια του μικρού αντικειμένου, αν είναι παραδεκτή, ήτοι, να έχουν συνυποβληθεί οι οικονομικές καταστάσεις του οφειλέτη και να έχει παρέλθει το διάστημα των 30 ημερών. Επί παραδοχής της ορίζεται μόνο ο Εισηγητής της πτώχευσης, ο οποίος είναι Ειρηνοδίκης. Δεν ορίζεται ούτε σύνδικος της πτώχευσης, εκτός αν προσδιορίζεται στην αίτηση, ούτε ημέρα παύσης πληρωμών, γ. Οι παρεμβάσεις ασκούνται μόνο ηλεκτρονικά, τα αντίγραφά τους και τα διαδικαστικά έγγραφα κατατίθενται σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή στο Ειρηνοδικείο από τον επιμελέστερο των διαδίκων. Εντός 60 ημερών από την κατάθεση της αίτησης πτώχευσης οι διάδικοι καταθέτουν προτάσεις και τα αποδεικτικά τους μέσα (η προθεσμία αυτή ίσως θα ήταν προτιμότερο να αφετεριάζεται από την κατάθεση της παρέμβασης, άλλως, το διάστημα είναι κατά πολύ συντομότερο), πλέον προσθήκη αντίκρουση σε 5 εργάσιμες ημέρες. Με την παρέλευση των προθεσμιών η διαδικασία ολοκληρώνεται και το Ειρηνοδικείο εκδίδει απόφαση στην οποία ορίζεται ο Εισηγητής της Πτώχευσης, ο σύνδικος και η ημέρα παύσης πληρωμών. Επιπλέον, το Ειρηνοδικείο ασκεί την ανώτατη εποπτεία στη διεύθυνση των εργασιών της πτώχευσης και έχει αρμοδιότητα να εκδικάζει, κατά τις διατάξεις της εκούσιας δικαιοδοσίας, όλες τις διαφορές που ορίζονται ειδικά στον νόμο, όπως, ενδεικτικά, η πτωχευτική ανακοπή από τρίτο κατά της απόφασης που κηρύσσει την πτώχευση, εντός προθεσμίας 30 ημερών από τη δημοσίευσή της, η αίτηση ανάκλησης της απόφασης που κηρύσσει την πτώχευση από τον οφειλέτη, η ανάκληση των πράξεων που έγιναν την ύποπτη περίοδο, η αντικατάσταση του συνδίκου κ.ο.κ.
Ο Ειρηνοδίκης ως εισηγητής της πτώχευσης α. διορίζει τον σύνδικο της πτώχευσης, διατάσσει την σφράγιση της πτωχευτικής περιουσίας και ορίζει την ημέρα παύσης των πληρωμών, β. σε περίπτωση που τα μη βεβαρυμένα στοιχεία της πτωχευτικής περιουσίας πιθανολογείται ότι δεν επαρκούν για την κάλυψη των εξόδων της πτώχευσης και τα ετήσια εισοδήματα του οφειλέτη δεν υπερβαίνουν τις εύλογες δαπάνες διαβίωσής του, δε διορίζει σύνδικο και διατάσσει την καταχώρηση του ονόματος ή της επωνυμίας του πτωχού στο Μητρώο Αφερεγγυότητας, γ. επιτηρεί και επιταχύνει τη διαδικασία της πτώχευσης και διατάσσει όλα τα κατεπείγοντα μέτρα, δ. επιβλέπει το έργο του συνδίκου και ε. με αιτιολογημένη διάταξη αποφαίνεται επί των ζητημάτων που προβλέπονται στο νόμο.
Με βάση τα ανωτέρω, πιθανολογείται ότι ο ορισμός ως πτωχευτικού δικαστηρίου στις μικρού αντικειμένου πτωχεύσεις του Ειρηνοδικείου και του Ειρηνοδίκη ως εισηγητή θα επιφέρει δυσλειτουργία στα περιφερειακά Δικαστήρια, που υπηρετεί μικρός αριθμός Ειρηνοδικών, δεδομένου ότι στα μονοεδρικά και πολύ μικρά Ειρηνοδικεία μπορεί να συμβεί το παράδοξο ο Ειρηνοδίκης που θα συγκροτεί το Δικαστήριο και θα κηρύσσει την πτώχευση να ορίζει, παράλληλα, τον εαυτό του ως Εισηγητή της.
Β. Στατιστικά στοιχεία
Επισημαίνεται, εξ αρχής, ότι στα διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία του Υπ. Δ/νης δεν γίνεται επιμερισμός των υποθέσεων εξυγίανσης, συνδιαλλαγής και πτώχευσης, οι οποίες αναφέρονται, συγκεντρωτικά, ως υποθέσεις εταιρικής αφερεγγυότητας ενώπιον του Πρωτοδικείου. Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατός ο προσδιορισμός, αμιγώς, των πτωχεύσεων που κατατέθηκαν τα προηγούμενα έτη. Εξ αυτών:
Για το σύνολο της επικράτειας: το 2017 κατατέθηκαν, συνολικά, 1.512 αιτήσεις εταιρικής αφερεγγυότητας, το 2018, 1.443 αιτήσεις, το 2019, 1.167 αιτήσεις και στο Α΄τρίμηνο του 2020, 159 αιτήσεις. Εξ αυτών, στα τέλη του 2019 εκκρεμούν στην επικράτεια 2.671 αιτήσεις, από τις οποίες οι 1.591 στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Ήτοι, περίπου τα 3/5 του συνόλου των αιτήσεων αφορούν στον Νομό Αττικής. Κατόπιν έρευνας στο Πρωτοδικείο Αθηνών τις χειρίζονται 2 Εισηγητές – Πρόεδροι Πρωτοδικών, με καθημερινή παρουσία του ενός εξ αυτών στην Υπηρεσία και στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης 1 Εισηγητής. Αν, δηλαδή, ληφθεί υπόψη ότι για τα φυσικά πρόσωπα προβλέπεται και το προπτωχευτικό στάδιο της διαδικασίας προειδοποίησης αφερεγγυότητας των αρ. 1 επ. ν. 4738/2020, που ενδεχομένως, δεν θα λειτουργήσει στην πράξη, ένας ικανός αριθμός Ειρηνοδικών – Εισηγητών προκειμένου να μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο της Πτώχευσης, πιθανολογείται ότι θα ήταν, συνολικά, για τον νομό Αττικής, οι 6 έως 8 Ειρηνοδίκες - Εισηγητές και για τους λοιπούς νομούς της χώρας 1 έως 2 Ειρηνοδίκες - Εισηγητές.
Γ. Συμπεράσματα
Με βάση τα ανωτέρω κρίνεται επιβεβλημένη η αποδέσμευση των Ειρηνοδικείων με μικρό αριθμό υπηρετούντων Ειρηνοδικών από τον ορισμό τους ως Εισηγητών της πτώχευσης, κατόπιν ενεργοποίησης του αρ. 208 του ν. 4738/2020 που ορίζει «Με προεδρικό διάταγμα, έπειτα από πρόταση του Υπουργού Δικαιοσύνης, μπορεί να ορίζεται ότι στις πτωχεύσεις μικρού αντικειμένου τα Ειρηνοδικεία ορισμένων μόνο περιφερειών έχουν πτωχευτική αρμοδιότητα και να ρυθμίζονται ειδικότερα οι λοιπές περιφέρειες για τις οποίες τα δικαστήρια αυτά έχουν κατά τόπο αρμοδιότητα, θέματα οργάνωσης και στελέχωσής τους και κάθε άλλο ειδικό θέμα και σχετική λεπτομέρεια.», έτσι ώστε να ορίζονται Εισηγητές της Πτώχευσης οι Ειρηνοδίκες που υπηρετούν στα κεντρικά Ειρηνοδικεία των νομών.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ
Η Επιτροπή Ειρηνοδικών που συστήθηκε με την, από 19.9.2020, απόφαση ΔΣ της ΕνΔΕ, προτείνει, ομόφωνα, προς το ΔΣ της ΕνΔΕ:
1) Να διερευνήσει τη δυνατότητα: α) παράτασης των προθεσμιών του αρ. 4Δ παρ. 1 ν. 4745/2020, ως προς την καταληκτική ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης επαναπροσδιορισμού β) νομοθετικής ρύθμισης ώστε οι αιτήσεις μεταρρύθμισης απόφασης κατ’ αρθρ. 758 ΚΠολΔ του εν λόγω νόμου και αιτήσεις απαλλαγής κατ’ αρθρ. 11 του ν. 3869/2010, που εκκρεμούν μετά τις 15.6.2021 να επαναπροσδιορίζονται με κλήση του οφειλέτη-αιτούντος και να ακολουθήσουν και αυτές τη διαδικασία των αρθρ. 4Η έως 4ΙΔ στα πρότυπα του ν. 4745/2020 και γ) ενεργοποίησης του αρ. 208 του ν. 4738/2020, προκειμένου να ορίζονται Εισηγητές Πτώχευσης Ειρηνοδίκες που υπηρετούν στα κεντρικά Ειρηνοδικεία των νομών.
2) Να προτείνει στα Ειρηνοδικεία την προσαρμογή των Κανονισμών Λειτουργίας τους σε έγγραφη διεξαγωγή των υποθέσεων του ν. 3869/2010 που εκκρεμούν ενώπιόν τους μετά την 15.6.2021, με την υιοθέτηση ανωτάτου αριθμού υποθέσεων που θα εισάγονται στα νέα πινάκια.
Αθήνα 26.11.2020
Η Επιτροπή Ειρηνοδικών της ΕνΔΕ
Πηγή: ende.gr
 | 6944 585 396 |
 | d.anastasopoulos@metodikigoro.gr |
 | Dimitris Anastasopoulos |
