Απόσπασμα απόφασης ΑΠ Ποιν. 56/2020

Μεταξύ των αυτοτελών ισχυρισμών, που μπορούν να προβληθούν από τον κατηγορούμενο για παράβαση του νόμου περί ναρκωτικών, είναι και ο ισχυρισμός περί τοξικομανίας του δράστη, κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, δηλαδή της απόκτησης της έξης της χρήσης των ναρκωτικών ουσιών, την οποία δε μπορεί να αποβάλει με τις δικές του δυνάμεις, κατά το άρθρο 31 παρ.1 του ν. 1729/1987, 30 ΚΝΝ και ήδη κατά το προαναφερθέν άρθρο 30 παρ. 1, 2, 3 του ν. 4139/2013. Το δικαστήριο δε, αν απορρίψει τον ισχυρισμό αυτό, οφείλει να αιτιολογήσει την κρίση του ιδιαίτερα και να αντικρούσει το τυχόν αντίθετο πόρισμα σχετικής έκθεσης πραγματογνωμοσύνης.

Η πραγματογνωμοσύνη, η οποία διατάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 183 του ΚΠοινΔ, υπό προϋποθέσεις, από τους ανακριτικούς υπαλλήλους, το δικαστικό συμβούλιο ή το δικαστήριο, αυτεπαγγέλτως ή μετά από αίτηση των διαδίκων ή του εισαγγελέα, περιλαμβάνεται, κατά το άρθρο 178 ΚΠοινΔ, μεταξύ των κυριότερων αποδεικτικών μέσων της ποινικής διαδικασίας, το οποίο αποσκοπεί στην ενίσχυση της κρίσης του δικαστή, όταν ανακύπτει ζήτημα που απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις.

Ως ιδιαίτερο δε είδος αποδεικτικού μέσου, διακρινόμενο των εγγράφων, η δικαστική πραγματογνωμοσύνη πρέπει να προκύπτει από την αιτιολογία της απόφασης, ότι λήφθηκε και αυτή υπόψη, όπως συμβαίνει όχι μόνο, όταν αυτή μνημονεύεται ειδικώς μεταξύ των αποδεικτικών μέσων, αλλά και όταν προκύπτει αναμφίβολα από τις παραδοχές της απόφασης, ότι τα πορίσματά της λήφθηκαν υπόψη, εκτιμάται δε αυτή ελεύθερα από το δικαστήριο (ή το δικαστικό συμβούλιο), κατ' εφαρμογή του άρθρου 177 ΚΠοινΔ, με την έννοια ότι δεν το δεσμεύει η γνωμοδότηση των πραγματογνωμόνων. Οφείλει, όμως, όταν δεν αποδέχεται τα προκύπτοντα από αυτήν συμπεράσματα, να αιτιολογεί την αντίθετη δικαστική του πεποίθηση, παραθέτοντας τα αποδεδειγμένα εκείνα πραγματικά περιστατικά, τα οποία αποκλείουν αυτά που οι πραγματογνώμονες θέτουν ως βάση της γνώμης τους. Διαφορετικά, αν δεν προκύπτει με βεβαιότητα, ότι το δικαστήριο έλαβε υπόψη του και το ιδιαίτερο αυτό αποδεικτικό μέσο, μη αρκούσης της αναφοράς στα έγγραφα, ιδρύεται λόγος αναίρεσης για έλλειψη αιτιολογίας ως προς τα αποδεικτικά μέσα, από το άρθρο 510 παρ. 1 στοιχ. Δ' ΚΠοινΔ.

Σε κάθε άλλη περίπτωση και ειδικότερα επί ιδιωτικής πραγματογνωμοσύνης (απλής γνωμάτευσης ή γνωμοδότησης) ή πραγματογνωμοσύνης που ενεργήθηκε στα πλαίσια άλλης ποινικής δίκης, το πόρισμά τους συνεκτιμάται ελεύθερα μαζί με τις άλλες αποδείξεις για τη διαμόρφωση της κρίσης του δικαστηρίου, ως απλό έγγραφο, οπότε δεν είναι αναγκαίο να μνημονεύονται ως ιδιαίτερα αποδεικτικά μέσα ούτε απαιτείται ειδική αιτιολογία για τη μη αποδοχή τους.

Στην προκείμενη υπόθεση, η προσβαλλόμενη απόφαση με τις ως άνω παραδοχές της διαλαμβάνει την απαιτούμενη από τις προεκτεθείσες διατάξεις ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία ως προς την απόρριψη του αυτοτελούς ισχυρισμού περί τοξικομανίας, κατά το χρόνο τέλεσης της πράξης, που πρόβαλε παραδεκτά ο αναιρεσείων της δεύτερης αίτησης Μ. P. R., κρίνοντας ότι δεν ήταν κατά τον κρίσιμο αυτό χρόνο τοξικομανής, δηλαδή άτομο εξαρτημένο από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών, που δεν μπορούσε να αποβάλει μόνος του την έξη της χρήσης τους. Την κρίση του αυτή στήριξε το Δικαστήριο της ουσίας σε όλα τα αποδεικτικά μέσα που μνημονεύονται στην αρχή του σκεπτικού της απόφασης, δηλαδή στις καταθέσεις των μαρτύρων κατηγορίας και υπεράσπισης και στα έγγραφα, που αναγνώστηκαν δημόσια στο ακροατήριο.

Ειδική μνεία και αναφορά γίνεται στο σκεπτικό της προσβαλλόμενης απόφασης στην από 21-4-2016 έκθεση ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης του Ψυχιάτρου, που συντάχθηκε στο στάδιο της κύριας ανάκρισης για την ένδικη υπόθεση, το συμπέρασμα της οποίας είναι αντίθετο, πλην όμως αυτό, αξιολογούμενο από το Δικαστήριο της ουσίας και κατά την ανέλεγκτη περί τούτου κρίση του, δεν αποδυναμώνει το σύνολο του αποδεικτικού υλικού, που οδήγησε αυτό (Δικαστήριο) στην απόρριψη του περί τοξικομανίας ισχυρισμού του ανωτέρω αναιρεσείοντος -κατηγορουμένου. Εκτίθενται δε στην απόφαση τα προαναφερθέντα ειδικά αρνητικά περιστατικά, που οδήγησαν το άνω Δικαστήριο στην επαρκώς αιτιολογημένη απορριπτική του αυτή κρίση.

Δείτε αναλυτικά την απόφαση στο areiospagos.gr