Σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Δικαιοσύνης, υπό τον τίτλο: «Ταχεία πολιτική δίκη, προσαρμογή των διατάξεων της πολιτικής δικονομίας για την ψηφιοποίηση της πολιτικής δικαιοσύνης και άλλες τροποποιήσεις στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας». Δεδομένης της σπουδαιότητας της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας, σας καλώ να συμμετάσχετε στη δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση, διατυπώνοντας τις απόψεις και τις παρατηρήσεις σας στις σχετικές ρυθμίσεις.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση το προτεινόμενο σχέδιο νόμου αποσκοπεί στην ουσιαστική βελτίωση της ποιότητας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης στη χώρα μας. Ο σκοπός αυτός θα επιτευχθεί μέσω της εύρυθμης λειτουργίας της πολιτικής δίκης με την εφαρμογή και χρήση των σύγχρονων τεχνολογιών. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις απορρέουν κυρίως από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της νομοθετικής μεταρρύθμισης που επέφερε ο ν. 4335/2015 (Α’ 87) στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (ΚΠολΔ) και εφαρμόζεται ήδη από την 1η.1.2016.

Μετά από την πολυετή εφαρμογή των ρυθμίσεων που επέφεραν ο ν. 4335/2015κ αι ν. 4055/2012 εντοπίζονται οι σχετικές διατάξεις που είχαν ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Συγκεκριμένα η εφαρμογή του συστήματος αυτού από 1ης. 1.2016 κατέδειξε ότι, κατά την τριετία 2016-2018, ο μέσος όρος του απαιτούμενου χρονικού διαστήματος για την έκδοση της απόφασης στα πρωτοδικεία μειώθηκε σε σχέση με το απαιτούμενο χρονικό διάστημα πριν από την έναρξη ισχύος του. Παρατηρήθηκε, όμως, και το φαινόμενοσ τα μεγάλα δικαστήρια, όπως είναι το Πρωτοδικείο Αθηνών, ότι σε ορισμένα τμήματα του δικαίου δεν επιτεύχθηκε ο βασικός στόχος της επιτάχυνσης της εκδίκασης των υποθέσεων της τακτικής διαδικασίας, με προσδιορισμό δικασίμου στην προβλεπόμενη προθεσμία των 160 ημερών από την κατάθεση της αγωγής,αφού ορίζεται δικάσιμος σε χρόνο, που υπερβαίνει σημαντικά την άνω προθεσμία.

Από τη συλλογή εκ μέρους της ειδικής για αυτό συσταθείσας Ειδικής Νομοπαρασκευαστικής Επιτροπής στατιστικών στοιχείων διαπιστώθηκε, ότι ο προσδιορισμός δικασίμου σε απώτατο σημείο, οφείλεται στο γεγονός ότι ο ν.4335/2015 δεν εφαρμόστηκε αμέσως και πλήρως, ενόψει του ότι α) τα πινάκια εκδίκασης των υποθέσεων μέχρι και το έτος 2020 κατά ποσοστό περίπου 50% είχαν πληρωθεί από υποθέσεις του ν. 2915/2001, που σημαίνει, πρακτικά και με απλά μαθηματικά, ότι οι μήνες που μεσολαβούσαν μεταξύ της κατάθεσης της αγωγής και της συζήτησης ήταν ουσιαστικά οι μισοί για την αποκλειστική εφαρμογή του ν. 4335/2015, β) επιβαρύνθηκαν χρονικά τα πινάκια συνεπεία κατάθεσης νέων δικογράφων, λόγω παραίτησης από τα δικόγραφα που είχαν ήδη κατατεθεί με τον ν. 2915/2001, προκειμένου να δικασθούν με τις διατάξεις του νέου νόμου και γ) τα δικαστήρια υπολειτούργησαν κατά τον χρόνο της πανδημίας.

Πρέπει, επιπροσθέτως, να σημειωθεί, ότι στο κείμενο της έκθεσης Ομάδας Εργασίας για την αξιολόγηση του ν. 4335/2015, το οποίο συντάχθηκε με βάση τα αναμφισβήτητα και αντικειμενικά στατιστικά δεδομένα της περιόδου 2015-2018 που υποβλήθηκαν κατά το έτος 2019 ενώπιόν της, αναφέρεται επί λέξει:

«Ειδικότερα στα πρωτοδικεία εν γένει ο μέσος όρος χρονικού διαστήματος έκδοσης απόφασης στην τακτική διαδικασία μειώθηκε από τους 23 μήνες που ανερχόταν κατά το διάστημα από 1-1-2013 έως 31-12-2015 σε 15,29 μήνες, κατά την τριετία που ακολούθησε από 1-1-2016 έως 31-12-2018, ενώ στα ειρηνοδικεία ο αντίστοιχος χρόνος μειώθηκε από 13,88 μήνες σε 11,94 μήνες. Άξιος επισήμανσης τυγχάνει ο ιδιαίτερα θετικός αντίκτυπος στην επιτάχυνση της διαδικασίας στα μεγαλύτερα πρωτοδικεία και ειρηνοδικεία της χώρας, καθώς και στο Πρωτοδικείο Αθηνών όπου ο μέσος χρόνος έκδοσης απόφασης τακτικής διαδικασίας μειώθηκε από τους 40 στους 16 μήνες, στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης μειώθηκε από 23 σε 13 μήνες, στο Πρωτοδικείο Πειραιώς από 27 σε 12 μήνες, στο Ειρηνοδικείο Θεσσαλονίκης από 24 σε 12 μήνες, στο Ειρηνοδικείο Πειραιά από 24 σε 14 μήνες…». Απόδειξη, εξάλλου, της καλής λειτουργίας του εισαχθέντος με τον ν.4353/2015 δικονομικού συστήματος σε σχέση με τη διαδικασία ενώπιον των πρωτοβαθμίων δικαστηρίων, είναι και το γεγονός, ότι η διαδικασία των μικροδιαφορών στα μεγάλα ειρηνοδικεία και ιδίως στο Ειρηνοδικείο Αθηνών χρονίζει πολύ, σε σχέση με τις υποθέσεις που εκδικάζονται με την τακτική διαδικασία. Ο ν. 4335/2015, τέλος, εξάλειψε, αναμφισβήτητα, πλήρως το φαινόμενο της ματαίωσης της συζήτησης της υπόθεσης, όπου με το προϊσχύον καθεστώς ποσοστό 40-50% των υποθέσεων που εγγράφονταν στο πινάκιο ματαιώνονταν. Κρίθηκε δε ότι είναι αναγκαίο να επέλθουν οι επιβαλλόμενες από τη μέχρι τώρα εφαρμογή του τροποποιήσεις/βελτιώσεις, τόσο αυτές που προτάθηκαν από την ειδική για την αξιολόγηση Ομάδα Εργασίας, όσο και αυτές που κρίθηκαν, κατά την άποψή της ειδικής για αυτό το σκοπό νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, αναγκαίες για την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, την εύρυθμη λειτουργία της δίκης με την εφαρμογή και των σύγχρονων τεχνολογιών και την έκδοση ορθής και δίκαιης δικαστικής απόφασης και αφορούν στο δεύτερο βιβλίο του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, σχετικά με την εισαγωγή της αγωγής προς συζήτηση και τη συζήτηση στο ακροατήριο (άρθρα 232,237, 238, 254, 260 παρ. 2 και 4), την απόδειξη (άρθρα 400, 401), τις ένορκες βεβαιώσεις (άρθρα 421, 422, 424) και τις ειδικές διατάξεις για τις μικροδιαφορές (άρθρα 468, 469).

Εκτός από τις παραπάνω τροποποιήσεις, που αφορούν στο δεύτερο βιβλίο, στο προτεινόμενο σχέδιο περιέχονται και άλλες, οι οποίες διατρέχουν σχεδόν όλο το πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και επιβάλλονται είτε για να εναρμονισθούν κατά περιεχόμενο με αυτές, είτε για να υιοθετηθούν νομολογιακές λύσεις ή και να διασαφηνιστούν ή αντικατασταθούν υπάρχουσες ρυθμίσεις, που είχαν προκαλέσει προβλήματα, κατά την εφαρμογή τους, αφορούν δε α) στο πρώτο βιβλίο αναφορικά με τη συγκρότηση του μονομελούς πρωτοδικείου, όταν δικάζει ως εφετείο (άρθρο 17 Α), με την καθιέρωση της πρότυπης ή πιλοτικής δίκης στον Άρειο Πάγο (άρθρο 20 Α) και με τον μερικό συμψηφισμό των δικαστικών εξόδων, εάν, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, υπάρχει εύλογη αμφιβολία για την
έκβαση της δίκης (άρθρο 179 εδάφιο δεύτερο), β) στο τρίτο βιβλίο αναφορικά με τα ένδικα μέσα, γ) στο τέταρτο βιβλίο αναφορικά με τις ειδικές διαδικασίες, δ) στο πέμπτο βιβλίο αναφορικά με τα ασφαλιστικά μέτρα, ε) στο έβδομο βιβλίο αναφορικά με τη διαιτησία και στ) στο όγδοο βιβλίο αναφορικά με την αναγκαστική εκτέλεση.

Πηγή: opengov.gr